فرایند آسیب‏شناسی سند احادیث

از دیرباز ‏‏دست‏یابی به احادیث صحیح وجهه همت دانشمندان شیعی بوده است. در این زمینه تلاش‏های علمی ارزنده‏ای برای کشف آسیب متنی و سندی احادیث صورت گرفته است. از علمای معاصر که برای کشف تحریفات اسناد حواشی عالمانه‏ای نگاشته‏، آیة الله العظمی شبیری زنجانی مد ظلّه است. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی و با ارائه چند حاشیه از معظم له بر اسناد کتاب الکافی به تحلیل روش اختصاصی ایشان در حوزه کشف تحریفات اسناد پرداخته است. غالباً این شیوه با بررسی و مقایسه نسخ معتبرخطی کهن در یک سند آغاز، و سپس با مشاهده اختلاف و غرابت میان آن‏ها و حصول علم اجمالی به وقوع تحریف در سند و نهایتاً با تکیه به اصول و قواعد حاکم بر طبقات روات و محدثین و اقامه شواهد و مویدات، به کشف تحریف در سند می‏انجامد و شناخت این روش‏ها می‏تواند محققین را در استفاده از هوش مصنوعی در قلمرو کشف آسیب‏های اسناد یاری دهد.