بررسی دیدگاه‏ها در مفهوم‏شناسی حدیث «نیة المومن خیر من عمله»

استناد فراوان به حدیث مشهور «نیة المومن خیر من عمله» در عرصه‏های مختلف علمی، حاکی از اهمیت این حدیث در میان عالمان مسلمان است. دربارۀ مفاد و مفهوم این حدیث، دیدگاه‏ها مختلف است و می‏توان در این زمینه، به بیش از ده دیدگاه اشاره کرد که البته برخی از آن‏ها، قابل ارجاع به یک‏دیگرند و بیشتر آن‏ها، به طور کلی مخدوش و مردود یا ناقص و فاقد جامعیت لازم‏اند. در این میان، نظریه‏ای مورد پذیرش و قابل دفاع به نظر می‏رسد که از پشتوانۀ کافی روایی برخوردار است. بر اساس این دیدگاه - که از آن به «نظریة اصالة النیّة»تعبیر می‏کنیم - اصل و اساس عمل و شکل دهندۀ آن نیّت است و بنابراین، مبنای ارزش‏گذاری کار و ملاک در خیر یا شرّ بودن آن نیز نیّت خواهد بود.