آسیب‏ شناسی مبانی اعتبارسنجی روایات تفسیری معصومان

یکی از منابع مهمّ تفسیر قرآن، روایات معصومان است. با توجّه به وقوع جعل در میان برخی روایات، درباره لزوم اعتبارسنجی روایات منقول از ایشان:، اختلافی نیست، اما در اعتبارسنجی آن روایات و نتایج آن ناهمسانی فاحشی است. برخی با پذیرش سهل‏گیرانه، روایات نامقبول را مستند تفسیر قرار داده‏اند و برخی با ردّ شتابزده، روایات تفسیری فراوانی را از گردونه اعتبار بیرون رانده‏اند. آسیب‏های بسیاری که در اعتبارسنجی آن روایات رخ داده، ناشی از مبانی سست‏بنیاد برخی حدیث‏پژوهان است. این مقاله در صدد آسیب‏شناسی مبانی اعتبارسنجی روایات تفسیری برآمده و به تبیین آن‏ها پرداخته است که عبارت‏اند از: 1. قطعی‏الصدور پنداری همه روایات منقول از منابع پیشین، 2. انگاره تنافی غلوّ و وثاقت، 3. انگاره تلازم غلوّ راوی و برساختگی روایاتش، 4. مشروط دانستن صحّت روایات تفسیری به بودن مضمون آن‏ها در قرآن، 5. انحصارپنداری اعتبار خبر واحد به وثاقت مخبری، 6. مشروط دانستن صحّت روایات تاویلی به مطابقت با سیاق.