روایت «ما منا الا مقتول او مسموم» در ترازوی نقد

یکی از روایاتی که در منابع سیره، تراجم و تاریخ امامیه بارها بدان اشاره و استناد شده، روایت «ما منا الا مقتول او مسموم» است. بر پایه این روایت، به شهادت همه امامان معصوم - حتی امامانی که شاهد تاریخی محکمی بر شهادتشان وجود ندارد - حکم شده است؛ در حالی که این روایت تاکنون از مسیر مداقه‌های سندی و متنی نگذشته و ارزیابی‌های معمولِ فنی در متن و مدلول آن صورت نگرفته است. این مقاله، ضمن ارزیابی درجه اتقان روایت فوق، میزان مدخلیت آن در اثبات شهادت امامان دوازده‌گانه را مورد مطالعه قرار داده است. یافته‌ها حاکی از آن است که این روایت، با وجود برخی اشکالات در بعضی از اسنادش، سندهای بی‌عیبی نیز دارد و گذشته از این، از نظر متنی نیز چندان غریب نمی‌نماید و تمامی اشکالات وارد بر متن آن، قابل پاسخ‏گویی است، اما این روایت به تنهایی در اثبات مساله شهادت جمیع ائمه ع کافی نیست.