نگرشی انتقادی بر جریان حدیث‏سالاریدر ایجاد رابطه معنایی بین «شهید» و «مقتول فی سبیل الله» در متن قرآن

حدیث‏سالاری یا ترجیح مقتضای احادیث بر مقتضای ظاهر آیات قرآن کریم، در بسیاری از تفسیرها و تعبیرهای مفسران و محققان علوم قرآنی دیده می‌شود که در مفهوم نظری و از حیث مصداق و نمونه نیازمند بررسی است. در زمینه مصداق‏یابی، شاید بتوان پذیرش رابطه معنایی را بین دو اصطلاح قرآنی «شهید» و «مقتول فی سبیل الله» در متن قرآن، یکی از بارزترین مصادیقی برشمرد که ریشه در حدیث‏سالاری دارد. قرآن با وجود فراوانی استعمال دو اصطلاح «شهید» و «مقتول فی سبیل الله»، هیچ گونه رابطه معنایی همچون تناظر، تلازم، ترتّب، تقدّم، مجاورت، تکمیل، همنشینی و یا‌جانشینی بین این دو ایجاد نکرده است. به عکس، در روایات، صبغه اصلی اصطلاح «شهید»، معنای «مقتول فی سبیل الله»‌است. صرف‏نظر از مباحث مربوط به نقد متون این‏گونه احادیث، سیطره این مفهوم از شهید بر اذهان مفسران و محققان و تسری معنای مقتول فی سبیل الله بر اصطلاح شهید را در خود قرآن می‌توان حدیث‏سالاری در فهم قرآن برشمرد. روش پژوهش در این تحقیق، کیفی و از نوع توصیفی _ تحلیلی بوده و با هدف بررسی و اثبات عدم رابطه معنایی بین دو اصطلاح «شهید» و «مقتول فی سبیل الله» در متن قرآن صورت گرفته است تا از این رهگذر یکی از مصادیق حدیث‏سالاری در فهم قرآن، تبیین گردد.