بررسی نظام مطلوب مطبوعات افغانستان از منظر صاحب نظران، استادان و روزنامه نگاران افغان مقیم داخل و خارج

یکی از هدف های مهم این تحقیق ، تبیین نظام مطلوب مطبوعات افغانستان است ، زیرا نظام مطبوعات این کشور با 129 سال سابقه روزنامه نگاری ، اینک تحت تاثیر بحران و جنگ 23 ساله در سراشیبی سقوط قرار گرفته است . برای پر کردن این خلا ارتباطی و نیز به منظور حفظ دست آوردهای این صنعت فرهنگی تصمیم گرفتم تا به صورت علمی نظام آتی مطبوعات افغانستان را تبیین نمایم .برای نیل به این مهم ، نظریه ها و نظام های مطبوعات غرب و همچنین تجارب روزنامه نگاری افغانستان را با استفاده از مقوله آزادی که سنگ بنا و جوهره هر نظام مطبوعاتی است ، بررسی کردم . سرانجام برای اولین بار در این تحقیق ، نظام های مختلف مطبوعات افغانستان از هم متمایز شدند . نیز با استفاده از روش کیو که مناسب ترین روش برای آزمون نظریه هاست ، پرسشنامه ای در قالب پرسش های بسته (مقیاس هفت درجه ای لیکرت )طراحی و تهیه شد . در ساختن پرسشنامه از 75 گویه که معرف پنج نظام مطبوعاتی غرب (نظام های آمرانه،آزادی گرا، مسئولیت اجتماعی ، کمونیستی و توسعه ای مطبوعات )است ، مدد گرفته شد . پرسشنامه برای شصت نفر از استادان و روزنامه نگاران افغان که دست کم ده سال سابقه روزنامه نگاری داشتند ارسال شد . تعداد 45 نفر از استادان و روزنامه نگاران مقیم داخل و خارج افغانستان به پرسش های تحقیق پاسخ دادند . پس از دریافت پاسخ ها ، با استفاده از برنامه رایانه ای کوانل محاسبات آماری انجام شد . هر سه طیف پاسخ دهندگان به دو گونه تقسیم شدند . سپس ضریب همبستگی میان آن ها محاسبه شد تا میزان همبستگی هر پاسخگو با پاسخگویان دیگر مشخص گردد . همچنین مقادیر وزن پاسخگویان در گونه های (1و2)محاسبه شد و با استفاده از مقادیر وزن ، نمرات استاندارد (z)نیز محاسبه گردید .سرانجام با استفاده از تحلیل داده ها ثابت شد که پاسخگویان در درجه اول با ویژگی های نظام های مسئولیت اجتماعی و آزادی گرا موافقت دارند و با گویه های نظام آمرانه و کمونیستی مطبوعات به مخالفت برخاستند ، که این ، تمایل آنها را به برخورداری از شرایط آزاد و غیر دولتی نشان می دهد . به تعبیر دیگر ، نظام مطلوب مطبوعات افغانستان از منظر 45 پاسخگوی این تحقیق ، معجو.نی از نظان های مسئولیت اجتماعی و آزادی گراست که فرضیه این تحقیق را نیز تایید می کند .