تجربه دینی و فضای قدسی (بررسی نسبت تجربه دینی و فضاهای مقدس در شهر قم)

هدف این مقاله فهم نسبت فضای قدسی و چگونگی تجربه دینی و همچنین بررسی ارتباط برساختی این دو از خلل نحوه شکل‌گیری تجربه دینی در چهار میدان مذهبی مهم شهر قم (حرم حضرت معصومه، مسجد جمکران، کوه خضر و گلزار شهدا) است. پرسش پژوهش این است که چه تفاوت‌هایی در الگوهای تجربه دینی کنشگران حاضر در فضاهای قدسی شهر قم وجود دارد؟ تجربه دینی افراد در هر یک از این میدان‌ها چه تفاوت‌هایی دارد؟ همچنین در این مقاله سازوکارهای تولید تجربیات خاص دینی در این میدان‌ها بررسی شد و فهمی زمینه‌مند از این مسئله ارائه گردید. در این پژوهش کیفی داده‌ها از طریق 20 مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و مشاهده گردآوری و با تکنیک تحلیل مضمون تحلیل و گزارش شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که تجربه دینیکنشگران متاثر از یگانگی ساختارها و فضاهای قدسی به‌مثابه فضای دینی یکسان نیست و همچنین صرفاً از سنت‌ها و آموزه‌های دینی برگرفته نشده‌اند؛ بلکه افراد بخش مهمی از درک و فهم قدسی خود را در فضاهای قدسی که بخشی از بافت‌های اجتماعی و زندگی روزمره‌شان است، به‌صورت بین‌الاذهانی به‌صورت متفاوت شکل می‌دهند؛ لذا یک‌شکل و یک قالب تجربه دینی در تمام فضاهای قدسی وجود ندارد. در هر فضای قدسی تعاملاتی رخ می‌دهد که به اشکال مختلف و خاص تجربه دینی منتهی می‌شود.

religious experience and sacred space (examining the relationship between religious experience and sacred spaces in the city of qom)

the aim of this article is to understand the relationship between sacred space and religious experience, and to explore the constructive connection between the two by examining how religious experiences are shaped in four key religious fields in the city of qom. the research question asks: what differences exist in the patterns of religious experience among participants in qom's sacred spaces? how do individuals’ religious experiences differ in each of these fields? this article also investigates the mechanisms that generate specific religious experiences in these spaces, providing a contextual understanding of the issue. in this qualitative study, data were collected through 20semi-structured interviews and observations, and were analyzed and reported using thematic analysis. the results show that the religious experiences of participants are influenced by the uniqueness of sacred structures and spaces and are not uniformly shaped by religious space as a single religious environment. moreover, these experiences are not solely derived from religious traditions and teachings. instead, individuals form a significant part of their sacred understanding intersubjectively, shaped differently within sacred spaces that are part of the social fabric and everyday life. therefore, there is no single, uniform template for religious experience across all sacred spaces. in each sacred space, unique interactions occur, leading to diverse and specific forms of religious experience