چرا زنان دین‌دارتر از مردان‌اند؟ پژوهشی در میان ایرانیان مسلمان

متون جامعه‌شناسی و روانشناسی دین و داده‌های توصیفی به‌دست‌آمده از پیمایش‌ها و تحقیقات متعدد در جوامع مختلف، ازجمله ایران، همگی حکایت از آن دارند که در طیف وسیعی از سنجه‌ها، زنان مذهبی‌تر از مردان هستند. باوجوداین، تبیین چرایی آن هنوز یک معمای علمی محسوب می‌شود. در مقاله پژوهشی حاضر، ابتدا تلاش گردید در سطح نظری با مروری تحلیلی بر تبیین‌های نظری مربوط به شکاف جنسیتیِ مذهبی در ادبیات جامعه‌شناسی، استدلال‌های اصلی تئوری‌های جایگاه ساختاری، محرومیت، جامعه‌پذیری و ریسک‌پذیری/ریسک‌گریزی در قالب فرضیات تحقیق، استخراج و فرموله شوند. سپس، در سطح تجربی تلاش گردید تا با مقابله این فرضیات با داده‌های حاصل از جمعیت ملّی مسلمانان ایرانی میزان انطباق و تناظر فرضیات یا پیش‌بینی‌های نظری مزبور با داده‌ها و شواهد تجربی مورد ارزیابی و داوری قرار گیرد. نتایج تحقیق، حمایت‌های تجربی برای نظریه‌های محرومیت، جامعه‌پذیری و ریسک‌پذیری/ریسک‌گریزی به ارمغان آورد؛ درحالی‌که نظریه جایگاه ساختاری نتوانست از حمایت تجربی برخوردار گردد.

Why are women more religious than men? A research among Muslim Iranians

The sociological and psychological texts of religion and the descriptive data from numerous surveys and researches in different societies, including Iran, all indicate that in a wide range of measures, women are more religious than men. Nevertheless, explaining why is still a scientific puzzle. In the present research paper, we first try at the theoretical level with an analytical review of the theoretical explanations related to the religious gender gap in the sociological literature, to extract and formulate the main arguments of the theories of structural location, deprivation, socialization, and risk preferences/risk aversion in the form of research hypotheses. Then, at the empirical level, for confront these hypotheses with the data obtained from the national population of Iranian Muslims, the degree of conformity and correspondence of these theoretical predictions with the data and empirical evidence was evaluated and judged. The results of the research provided empirical support for theories of deprivation, socialization, and risk preferences/risk aversion; while structural location theory could not be empirically supported.