مدرنیته ایرانی: نقدی بر دیدگاه علی میرسپاسی

هدف از پژوهش حاضر بررسی و نقد نظریه مدرنیته ایرانی علی میرسپاسی به عنوان یکی از تحلیل‌های مهمی است که درخصوص مواجهه ایرانیان با مدرنیته انجام شده و در آن سعی شده تا الگوهای چندگانه از مدرنیته به عنوان یک نظریه جدید ارائه شود. این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی-انتقادی می‌خواهد ضمن تحلیل شاخصه‌های اصلی نظریه مدرنیته ایرانی به ارزیابی و نقد سویه‌های انتقادی و ایجابی آن در بررسی تحولات ایران معاصر بپردازد. توجه به کاستی‌های تحلیل وی شامل توجه صرفش به جنبه‌های فکری و فرهنگی مدرنیته ایرانی و عدم توجه به جنبه‌های ساختاری و نهادی موثر در تکوین این پدیده و همچنین تاکید شدید به نقش روشنفکران درترویج اسلام سیاسی و عدم توجه به نقش نیروها و نهادهای سنتی در انقلاب اسلامی و نقد سویه‌های ایجابی الگوی پیشنهادی وی که مبتنی بر تنوع در تجربه‌های فرهنگی و تاریخی از مدرنیته و تلاش برای ترسیم سیمای غیراروپامحور از آن است از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش است. نتیجه کلی این پژوهش نشان‌گر آن است که نظریه مدرنیته ایرانی ضمن ارائه رویکرد و چشم‌اندازی جدید به مطالعه تاریخ معاصر ایران برخی از ابعاد مهم آن را نادیده و همین امر هم ضرورت ارائه پژوهش‌های جدیدتر نمایان می‌سازد.

Iranian Modernity: A Critique of Ali Mirsepasi’s Viowpoint

The purpose of this study was to review and criticize the theory of Iranian modernity, Ali Mirsepasi, as one of the most important analyses that has been done on the Iranian in face of modernity which has tried to present multiple models of modernity as a new theory. The current study has used the analyticalcritical method, while analyzing the main features of the theory of Iranian modernity, evaluating and criticizing its critical and positive aspects in the study of contemporary Iranian developments. Shortcomings of his analysis include paying great attention to the intellectual and cultural aspects of Iranian modernity while not paying attention to the structural and institutional aspects of it which effects the development of modernity. Moreover role of intellectuals in promoting political Islam and traditional forces and institutions in the Islamic Revolution have not been addressed. One of the most important findings of the current research is shedding light on positive aspects of his proposed model, which is based on the diversity of cultural and historical experiences of modernity and the attempt to draw a nonEuropeanoriented image of it. The general result of this research indicates that the theory of Iranian modernity, while presenting a new approach and perspective to the study of contemporary Iranian history, postpones some of its crucial aspects emphasizing the need for new research.