تاملی‌در‌«نظریه ‌استبداد مداری ‌خلقیات ‌ایرانیان»‌ بر‌اساس‌متون ‌ادبیات ‌عامیانه؛‌ ‌ نگاهی‌ بر‌فتوت نامه ها‌ و‌ کسب نامه ها

با توجه به اهمیت متون و ادبیات و فرهنگ عامیانه و بازتاب خلقیات و ارزش‌های اجتماعی ایرانیان در آن، رجوع به بخشی از مهم‌ترین اسناد و منشورها و آیین‌نامه‌های صنفی یا همان فتوت‌نامه‌ها به‌عنوان گوشه‌ای از ادبیات عامیانه ایرانیان می‌تواند ما را در شناخت هر چه بیشتر فرهنگ و جامعه ایرانی یاری کند. چراکه بخشی از فرهنگ و آداب ایرانیان در این اسناد تاریخی و ادبی بازتاب پیدا می‌کند. آیا ما در خلقیات در طول تاریخ ضعف داشته‌ایم؟ آیا ریشه بسیاری از مشکلات امروز را باید در ریشه‌های تاریخی و خلقیات ایرانیان در گذشته جست؟ پاسخ به این سوالات و سوالاتی از این دست جز با رجوع به تاریخ و منابع مردم‌شناسی به دست نمی‌آید. این پژوهش یک مطالعه توصیفی تحلیلی است که با استفاده از روش مطالعه اسنادی و رجوع به اسناد (دسته اول) و متون ادبیات عامیانه، دیدگاه رایج در حوزه متون مربوط به خلقیات ایرانیان را به نقد بکشد. بر پایه یافته‌های تحقیق ویژگی‌های دیگر خواهان‌های همان سخاوت، مسئولیت‌پذیری، مشارکت و روحیه جمعی و رفق و مدارا در متون ادبیات عامیانه ایرانیان انعکاس و بازتاب یافته است. لذا مدعای رایج مطالعات حوزه خلقیات ایرانیان مورد تردید قرار می‌گیرد.

A Reflection on the “Tyrannycentric Disposition of Iranians” Theory Based onFolk Literature with a Look at Tales of Gallantry and Trade

Due to the importance of folk literature and culture and the reflection of Iranian’s disposition and social values in them, referring to a part of the most important documents, charters, and guild regulations, known as “Fotovat Nameh” [Book of Gallantry] as parts of the Iranian folk literature, can help us comprehend Iran’s culture and society. This is because part of Iranian’s culture and manners is reflected in these historical and literary documents. Have we lacked a strong disposition throughout history?  Should we search for the root of many of today’s problems in history and Iranian’s disposition through time? To answer such questions, we should refer to anthropology references and history. The present research is a descriptiveanalytical study, which intends to criticize the common viewpoint about the Iranian disposition by documentation and referring to folk documents (firsthand) and literature. Based on the research findings, some characteristics, such as generosity, responsibility, teamwork, a collective spirit, and tolerance were found in the Iranian folk literature. Therefore, The common belief regarding about Iranian’s disposition becomes uncertain.