بررسی جامعه‌شناختی مسئله‌ اجتماعی آب در ایران با نگرش توسعه‌ پایدار

این مقاله چند هدف را دنبال می‌کند: اول، معرفی مسئله‌ی آب و پیامدهای مخربش برای جامعه‌ی ایرانی، دوم، شناخت علل ایجاد کننده‌ی مسئله‌ی آب، و سوم، ارائه‌ی راه‌حل‌هایی برای کاهش آن. این بررسی جنبه توصیفی و تحلیلی دارد و مستند به تحقیقات و داده‌های تجربی، آمارهای معتبر و نظرات کارشناسان مسایل اجتماعی و محیط‌زیستی، اقتصاددانان، جامعه‌شناسان، حقوق‌دانان و مدیران اجرایی کشور است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد در حال حاضر کشور ایران دارای سه مشکل اساسی در رابطه با آب است: «کمبود آب»، «آلودگی آب» و «خشک‌شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها». مسایل آب پیامدهای تهدید‌کننده‌ای برای توسعه‌ی‌ پایدار کشور از ابعاد مختلف طبیعی، سلامت، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارند. چارچوب نظری مقاله نظریه‌ی توسعه‌ی پایدار است. علت اصلی مسئله‌ی آب پیروی از الگوی «اقتصاد کلاسیک» در ایران است که اصول محیط‌زیستی توسعه پایدار را رعایت نمی‌کند. علل دیگر عبارتند از: «صنعتی‌شدن»، «شهری‌شدن»، «رشد جمعیت»، «افزایش مصرف منابع آبی» و «کم‌توجهی به اصول محیط زیست در تدوین برنامه‌های توسعه». راه‌حل کلیدی حل مسئله‌ی آب راه‌حل تغییر راهبرد توسعه‌ی کشور از اقتصاد کلاسیک مبتنی بر بهره‌برداری هرچه بیش‌تر از طبیعت به اقتصاد زیست‌بومی مبتنی بر توانایی‌های طبیعت ایران و احترام به آن است. سایر راه‌حل‌های عبارتند از: «ارتقای فرهنگ عمومی»، «اصلاح الگوی برداشت و مصرف آب»، «تاسیس و تقویت سازمان‌های مردم‌نهاد زیست‌‌محیطی»، «مدیریت و حکمرانی بهینه‌ی آب» و «ضمانت قانونی دادن به برنامه‌های محیط‌‌زیست» و «استفاده از فناوری‌های مدرن».