فاصله قومی و عوامل موثر بر آن در ایران

وجود احساس نزدیکی و پذیرش اجتماعی در بین اقوام ایرانی، یکی از مطمئن ترین راه های نیل به همبستگی و وفاق اجتماعی درایران به شمار می آید .این مقاله با اتخاذ رویکردی جامعه شناختی ، به بررسی میزان فاصله اجتماعی ساکنان شهر بانه ( که به لحاظ قومیتی کرد هستند ) از اقوام ایرانی و عوامل موثر بر آن می پردازد. دراین پژوهش ، منظور از فاصله اجتماعی ، گرایش اعضای یک قوم به پذیرش یا طرد اعضای اقوام دیگر است . این گرایش ابعاد شناختی ، عاطفی و آمادگی برای عمل را شامل می شود. بنابراین برای تحلیل آن با مرور دیدگاهها و نظریه های سطح خرد جامعه شناختی و روان شناسی اجتماعی و منابع تجربی موجود ، چارچوب مفهومی مناسبی تنظیم گردیده است . دراجرای تحقیق از روش پیمایشی و برای گردآوری داده ها نیز از پرسسشنامه استفاده شده است . مصاحبه با نمونه 399 نفری از ساکنان شهر بانه نشان می دهد که پاسخگویان ، کم ترین فاصله اجتماعی را با قوم فارس و بیشترین فاصله را با قوم عرب دارند . در جمع بندی سلسله مراتب ترجیحات قومی ، در بین پاسخگویان به ترتیب اقوام فارس، آذری، بلوچ، ‌لر و عرب قرار می گیرند. یافته های تحقیق ، ناکافی بودن رویکردهای مبتنی بر جامعه شناسی خرد را در مطالعه و بررسی فاصله قومی در ایران نشان می دهد . با توجه به این که مسئله فاصله قومی و به تبع آن تعاملات قومی در ایران ، متاثر از فضای فرهنگی ، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور و تحولات تاریخی مرتبط با آن است ، توجه به دیدگاهها و نظریه های سطح کلان نظیر نظریه استعمار داخلی هشتر ، که بر متغیرهایی نظیر میزان محرومیت ، میزان تبعیض و نابرابری های اقتصادی در بین اقوام در شکل گیری هویت و بسیج قومی تاکید دارد و تلفیق آن ها با نظریه های سطح خرد ، ضروری به نظر می رسد . یافته های این پژوهش نشان می دهد که مسئله فاصله اجتماعی بین اقوام در ایران وجود دارد و لذا اهمیت و ضرورت اتخاذ و تدوین سیاست قومی مناسب در ایران در جهت کاهش این فاصله ها مورد توجه و تاکید خاص قرار گرفته است .