ژیوشیمی، منشا و محیط ژیودینامیکی توده نفوذی ذاکر-سرخه دیزج، دامنه جنوبی زیرپهنه طارم، شرق زنجان

توده بررسی شده در شرق زنجان، با روند شمال غرب-جنوب شرق، برون‌زد دارد و از نظر ساختاری در پهنه البرز-آذربایجان و زیرپهنه طارم واقع شده است. این توده، از نظر ترکیب سنگ‌شناختی، دامنه‌ای از مونزوگرانیت، کوارتزمونزونیت، مونزونیت، کوارتزمونزودیوریت و مونزودیوریت دارد و در واقع یک سری مونزونیتی را نشان می‌دهد. کانی‌های اصلی تشکیل‌دهنده توده، فلدسپات پتاسیم، پلاژیوکلاز، پیروکسن (اوژیت- دیوپسید) و کوارتز هستند. بافت اصلی توده گرانولار، اینترگرانولار، میکروگرانولار تا میکروگرانولار- پورفیریتی است. به لحاظ ژیوشیمیایی، ماهیت آن متاآلومین و type-i است و به سری ماگمایی کالک آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی تعلق دارد. آنکلاوهای موجود در توده نفوذی، از نوع میکروگرانولار مافیک، با ترکیب مونزودیوریتی و کوارتز مونزودیوریتی است، که نسبت به سنگ میزبان خود دانه‌ریزتر است و بافت میکروگرانولار- پورفیریتی دارد. طبق نتایج به‌دست آمده از مباحث ژیوشیمی و پتروژنز، ماگمای سنگ‌های منطقه بررسی شده، عمدتاً از ذوب‌بخشی گوشته لیتوسفری زیرقاره‌ای متاسوماتیزه شده در اثر سیالات و یا مذاب‌های بخشی برخاسته از لبه فرورانش منشا گرفته است. با توجه به دیاگرام‌های‌ هارکر به‌نظر می‌رسد که تفریق ماگمای مونزودیوریتی به تشکیل مونزونیت منجر می‌شود و در نهایت موجب تفریق و تبلور مونزوگرانیت شده است. بنا بر این، تفریق و تبلور این ماگما، مهم‌ترین فرآیند کنترل کننده تنوع سنگ‌ها در سری مونزونیتی بوده است. نمودارهای تکتونیکی نشان‌دهنده کمان ماگمایی حاشیه قاره‌ای و محیطی کششی درون کمانی هم‌زمان تا عمدتاً پس از برخورد است.