بررسی روند تفریق در سنگ‌های ولکانیک بازیک منطقه جنوب مرزن‌آباد براساس مدل‌های ژیوشیمیایی

در دامنه شمالی البرز مرکزی، در جنوب مرزن‌آباد سنگ‌های ولکانیک بازیکی برونزد دارند که منتسب به زمان کرتاسه هستند. در این تحقیق، فرایندهای موثر بر تکوین و تکامل این سنگ‌های ولکانیکی به‌منظور درک بهتر فرایند ماگماتیسم مزوزوییک در البرز مرکزی بررسی شده است. با توجه به بررسی‌های پتروگرافی و ژیوشیمیایی، سنگ‌های مذکور را می‌توان به دو دسته کلی بازالت و آندزیت بازالت تقسیم کرد. براساس نمودارهای ژیوشیمیایی، ماگمای سنگ‌های بازالتی جنوب مرزن‌آباد ماهیت آلکالن دارد و در محیط کششی درون قاره‌ای تشکیل شده است. بررسی‌های میکروسکوپی، بررسی‌های ترکیب شیمیایی کانی‌ها و روندهای مشاهده شده در نمودارهای ژیوشیمیایی سنگ کل، همگی تایید کننده رخداد تبلور تفریقی است، به‌طوری که تبلور کانی‌های الیوین و کلینوپیروکسن و به‌مقدار کم‌تر پلاژیوکلاز در بازالت‌ها و کانی‌های کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز در آندزیت بازالت‌ها به‌وقوع پیوسته است. علاوه بر شواهد پتروگرافی، کانی‌شناسی و شیمیایی، فرایند تفریق با مدل‌های ژیوشیمیایی تایید و کیفیت این تفریق با نرم‌افزار melts بازسازی شد. بر پایه مدل‌سازی تفریق بلورین در سنگ‌های بازیک جنوب مرزن‌آباد، سنگ‌های بازالتی در طی تبلور تفریقی حدود 30 درصدی ماگمای اولیه تشکیل شده‌اند. سنگ‌های آندزیت بازالتی نیز می‌توانند پس از بازالت‌ها، از ماگمای مشابه پس از تبلور تفریقی نزدیک به 50 درصدی تشکیل شده باشند. پژوهش‌های ترموبارومتری الیوین نیز تایید کننده صحت داده‌های به‌دست آمده با نرم‌افزار melts است.