بررسی اثر برخی مشخصات خاک منطقه رویش بر روی محتوای آلکالویید تام غدد زیرزمینی دو گونه ترب‌شیر (غدد زیرزمینی ترب‌شیر و ترب‌شیر صغیر) از چهار منطقه مختلف ایران

آلکالوییدها گروه بزرگی از ترکیبات هستند که فعالیت های شیمیایی، زیستی و فیزیولوژیکی دارند. ترب‌شیر1 گیاهی است متعلق به تیره شیرپنجه2 که منبعی غنی از آلکالویید است. در پژوهش حاضر، محتوای آلکالویید تام غدد زیرزمینی ترب‌شیر3 از مریوان و سنندج و ترب‌شیر صغیر4 از سنندج و نقده به‌روش اسپکتروفتومتری، براساس واکنش آلکالویید با محلول بروموکرزول سبز، بررسی شد. هم‌چنین اثر برخی مشخصات خاک منطقه رویش مانند ph خاک، نیتروژن کل، پتاسیم و نوع بافت خاک، ارتفاع منطقه و نیز محتوای نیترات غدد زیرزمینی، بر روی محتوای آلکالویید تام سنجیده شد. نتایج حاصل از آنالیز داده ها نشان داد که تفاوت معنی داری بین محتوای آلکالویید تام ترب‌شیر جمعیت مریوان (18/1±12/27 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) و سنندج (77/0±42/17 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) و نیز محتوای آلکالویید تامترب‌شیر صغیر جمعیت سنندج (655/0±38/15 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) و نقده (227/0±4/7 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) وجود دارد. هم‌چنین بین گونه های مناطق مختلف به‌غیر از ترب‌شیر جمعیت سنندج (77/0±42/17 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) و ترب‌شیر صغیرجمعیت سنندج (655/0±38/15 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) تفاوت معنی‌داری مشاهده شد. نتایج نشان داد که محتوای نیترات در گونه ترب‌شیر صغیربیش‌تر از میزان آن در ترب‌شیر است. بررسی نمونه های خاک مناطق نشان داد که بافت خاک در منطقه سنندج (ترب‌شیر صغیر) شنی- لومی و در سایر مناطق لومی- رسی بود. خاک همه مناطق از نظر ph، قلیایی ضعیف تشخیص داده شد. نتایج حاصل از بررسی اثر مشخصات خاک منطقه رویش بر روی محتوای آلکالویید تام نشان داد که برخی عوامل بر روی محتوای آلکالویید تام در جنس ترب‌شیر تاثیر می‌گذارند. به این صورت که، با افزایش مقدار نیتروژن کل، پتاسیم خاک و محتوای نیترات گیاه، مقدار آلکالویید تام کاهش می یابد. در حالی که تاثیر اسیدیته، بافت خاک و ارتفاع منطقه بر محتوای آلکالویید تام در سطح احتمال 5 درصد معنی دار نبود.