تجزیه و تحلیل خصوصیات سیتوژنتیک در گیاه دارویی رازیانه

این پژوهش به‌منظور بررسی وضعیت سیتوژنتیکی 11 جمعیت رازیانه با استفاده از سلول های مریستمی انتهای ریشه انجام شد. نتایج نشان داد که تعداد کروموزوم پایه در جمعیت های بررسی شده 11=x بود. بر اساس جدول دو طرفه استبینز، جمعیت های شماره 4، 8 و 10 در گروه a1، جمعیت های 5، 6، 7 ، 9 و 11 در گروه a2، جمعیت شماره 1 در گروه b1 و جمعیت های 2 و 3 در گروه b2 قرار گرفتند و دو جمعیت 2 و 3 نامتقارن‌ترین و متکامل‌ترین جمعیت ها بودند. تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که دو مولفه اول در مجموع 63/70 درصد از کل واریانس موجود بین جمعیت ها را توجیه می‌کند. در مولفه اول صفات میانگین نسبت بازوی کوتاه به بلند، درصد کلی فرم، شاخص نامتقارن بودن درون کروموزومی و میانگین نسبت بازوی بلند به کوتاه با داشتن بالاترین ضرایب بردارهای ویژه دارای بیش‌ترین اهمیت در واریانس بین جمعیت ها بودند. در مولفه دوم صفات نسبت طول بزرگ‌ترین کروموزوم به کوچک‌ترین، شاخص نامتقارن بودن بین کروموزومی و طول نسبی کوتاه‌ترین کروموزوم بیش‌ترین نقش را در ایجاد تنوع داشتند. تجزیه خوشه‌ای به روش وارد که با برش نمودار خوشه‌ای در فاصله اقلیدسی 4 انجام شد جمعیت های بررسی شده را در 3 گروه مختلف قرار داد. در این بررسی بیش‌ترین فاصله ژنتیکی بین جمعیت شماره 1 و 7 وجود داشت که بیان‌گر کم‌ترین قرابت آن‌ها بود. کم‌ترین فاصله ژنتیکی نیز بین جمعیت های 4 و 7 مشاهده شد. نمودار حاصل از پراکنش جمعیت ها بر اساس دو مولفه اصلی اول و دوم، جمعیت های بررسی شده را در 3 گروه متمایز قرار داد که این امر نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای را تایید کرد.