برنامه‌ریزی در دانشگاه علوم پزشکی: چالش‌ها و راهکارها

زمینه و هدف: برنامه‌ریزی شامل انتخاب اهداف درست و روش مناسب برای دستیابی به اهداف است. مدیران دانشگاه با چالش‌های در برنامه‌ریزی برای دستیابی اثربخش و کارآمد به اهدافشان ‎مواجه هستند. این مطالعه با هدف شناسایی چالش‌های برنامه‌ریزی مدیران دانشگاه علوم پزشکی و ارائه راهکارها انجام شد. روش بررسی: این مطالعه موردی در سال 1398 به صورت کیفی در 11 دانشکده دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. جامعه پژوهش شامل مدیران ارشد، میانی و عملیاتی دانشگاه بودند. نمونه‌گیری به صورت هدفمند و با حداکثر تنوع انجام شد و تا اشباع داده‌ها ادامه یافت (91 مصاحبه). برای جمع‌آوری داده‌ها، از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق به انضمام بررسی مستندات استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل موضوعی با نرم افزار maxqda11 استفاده شد. یافته‌ها: جابجایی مدیران ارشد، عدم اعتقاد به برنامه‌ریزی، اختیارات کم، سابقه شکست برنامه‌های مدیریتی، شعاری بودن برنامه‌ها، غیر قابل پیش بینی بودن برنامه‌ها، عدم تناسب اهداف با فعالیت‌ها، نداشتن مدل مناسب برنامه‌ریزی، مقاومت افراد در برابر برنامه‌ها، فرهنگ کارگروهی ضعیف، نداشتن نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده، ارتباطات ضعیف سازمانی، کمبود بودجه، نداشتن فرآیند کاری مشخص برای برنامه‌ریزی و نداشتن ناظر خارج از دانشکده از جمله مهم‌ترین چالش‌های برنامه‌ریزی در دانشگاه‌ بود. تقویت تعهد مدیران و کارکنان، توسعه فرهنگ مدیریت مشارکتی، آموزش مستمر کارکنان، بهبود ارتباطات بین مدیران و کارکنان، ارزیابی منظم برنامه، الگوبرداری از سازمان‌های موفق، تامین منابع مالی و گسترش تعاملات با بخش صنعت راهکارهای مناسبی برای رفع این چالش‌ها هستند. نتیجه‌گیری: مدیریت و رهبری ضعیف، برنامه‌ریزی نادرست، فرهنگ نامناسب سازمانی، عدم توجه به یادگیری سازمانی و مدیریت ضعیف کارکنان، منابع و فرآیندهای کاری از موانع عمده برنامه‌ریزی مدیران دانشگاه‌ هستند.

Planning in University of medical sciences: Challenges and solutions

Introduction: Planning involves choosing the right goals and the right way to achieve them goals. University managers face a number of challenges that prevent them from achieving their goals effectively and efficiently. This study aimed to identify planning challenges and their solutions in the university. Methods: This case study was conducted qualitatively in 2018 in 11 faculties of Tehran University of Medical Sciences. The research population included senior, middle and operational managers of the university. Sampling was done purposefully with maximum variety and continued until data saturation (91 interviews). Indepth semistructured interview method was used along with document review for data collection. Thematic analysis method with MAXQDA11 software was used for data analysis. Results: Senior managers’ turnover, insufficient managers’ commitment, lack of belief in planning, lack of authority and power, failure history of previous plans, nonoperational plans, incompatibility of goals with activities, lack of proper planning model, people resistance to plans, lack of a culture of teamwork, lack of effective communication between managers and employees, and lack of funds, were the most important challenges of planning. Solutions include strengthening managers’ and employees’ commitment, strengthening the culture of participation and teamwork, formulating the plans based on organizational needs, continuous training of staff, improving communication between managers and employees, and regular evaluation of the plans, internally and externally. Conclusion: Poor management and leadership, poor planning, weak organizational culture, lack of attention to organizational learning and poor management of staff, resources and working processes are the main obstacles to planning for university managers.