نقد فرا تقنینی تعهد به پرداخت دیه مغلّظ در حوادث ناشی از وسایل نقلیه موتوری زمینی

هدف: در مطالعه حاضر، نظریه اختصاص تغلیظ دیه به قتل های عمدی، به عنوان یکی از دیدگاههای فقهی و حقوقی نوین در مساله تغلیظ دیه در تمامی انواع قتل و از جمله قتل های ناشی از حوادث رانندگی معرفی شده و تاثیر آن بر میزان تعهدات قانونی شرکت های فعال در حوزه بیمه اشخاص ثالث مورد بررسی قرار گرفته است؛ با این هدف که الهام بخش نهاد قانونگذاری در اصلاح قوانین و مقررات مربوط قرار گیرد. روش ‌شناسی: پژوهش حاضر با استفاده از شیوه توصیفیتحلیلی و از طریق کاوش و جستجو در منابع کتابخانه ای شامل قوانین، کتب فقهی و حقوقی، مقالات و سایر پایگاه های داده ای مرتبط، انجام شده است. یافته‌ ها: اصل تغلیظ دیه قتل در ماههای حرام مورد اتفاق فقهای اسلامی است، اما در خصوص دامنه شمول آن نسبت به تمامی انواع قتل و نیز نسبت به جنایات مادون قتل اختلاف نظراتی وجود دارد که در این میان، قانون مجازات اسلامی نظریه تعمیم تغلیظ دیه بر همه اقسام قتل را مورد پذیرش قرار داده است. لکن دستاورد نوآورانه پژوهش حاضر نشان می دهد که از منظر فقه امامیه و حقوق کیفری، دلایل و مستندات متعددی برای اختصاص حکم تغلیظ به قتل های عمدی وجود دارد که شایسته است مورد توجه قانونگذار به ویژه در صنعت بیمه قرار گیرد. نتیجه ‌گیری: پذیرش نظریه اختصاص تغلیظ دیه به قتل های عمدی، از یک سو با شرایط و مقتضیات کنونی جامعه ایران سازگاری بیشتری دارد و از سوی دیگر باعث کاهش قابل توجه تعهدات قانونی شرکت های ارائه کننده بیمه اشخاص ثالث خواهد بود که میزان آن معادل ریالی دیه یک مرد مسلمان در ماههای حرام می باشد؛ زیرا با لحاظ کردن نظریه فوق الذکر در قوانین مربوط، تغلیظ دیه در جنایات شبه عمد ناشی از سوانح رانندگی، سالبه به انتفای موضوع بوده و در نتیجه آن، بسیاری از مشکلات مربوط به مطالبه دیات مازاد بر سقف تعهد بیمه گران نیز مرتفع خواهد شد. طبقه بندی موضوعی:   k39, k14, z12

Transcendental Criticism on Obligation to pay Exacerbated wergild in accidents caused by motorized ground vehicles

Objective: In the present study, the theory of deduction of Wergild for deliberate homicide as one of the new jurisprudential and legal perspectives on the issue of Wergild in all types of homicides, including homicides in traffic accidents, and its impact on legal obligations Companies active in the field of thirdparty insurance have been examined with the aim of inspiring the legislative body to amend the relevant laws and regulations. Method: The present study was conducted using a descriptiveanalytical method through searching in library sources including Acts and Rules, jurisprudential and legal books, articles and other related databases. Finding: The results of this study confirm that the Islamic jurisprudence has condemned the principle of condemnation of blood feuds during the prohibited months, but there are differences of opinion regarding the scope of its condemnation on all types of murders as well as on the underlying crimes. It has accepted murder of all kinds. However, the innovative achievement of the present study shows that from the viewpoint of Imamieh jurisprudence and criminal law, there are numerous reasons and evidence for the condemnation of intentional homicide, Including the study of hadiths and narrations, the clarification of areas, the materiality of the practical principle, the principle of doubtful interpretation of the accusation, and finally the conformity of the criminal policy with the temporal and spatial conditions, that should be addressed by the Iranian legislator, especially in the insurance industry. Conclusion: The acceptance of the theory of concentration of Wergild for deliberate homicide on the one hand is more in line with the present conditions of Iranian society and on the other hand, it would significantly reduce the legal obligations of thirdparty insurance companies, equivalent to the riyal of a Muslim man’s blood money in the prohibited months, because by incorporating the abovementioned theory into the relevant laws, the concentration of blood money on crimes. The unintentional consequence of car accidents has been a matter of course for many years to come, and as a result, many of the problems associated with claiming surplus diets on the insurers’ ceiling will also be resolved.JEL Classification: K39, K14, Z12.