ارزیابی تنوع، درصد و پروفایل اسیدهای چرب در بذر جمعیت‌های مختلف سنجد ( elaeagnus angustifolia l. )

سنجد با نام علمیelaeagnus angustifolia l. یکی از گیاهان متعلق به خانواده elaeagnaceae می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تنوع اسیدهای چرب بذر در برخی از جمعیت‌های سنجد، در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در ده منطقه از استان‌های اصفهان و چهارمحال و بختیاری انجام شد. به‌منظوراستخراج روغن، از دستگاه سوکسله و برای شناسایی ترکیبات اسیدهای چرب، از دستگاه کروماتوگرافی گازی استفاده شد. نتایج نشان داد که جمعیت‌های مورد مطالعه، تفاوت‌های معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد از نظر درصد و ترکیب اسیدهای چرب دارند. کم‌ترین و بیشترین درصد روغن به‌ترتیب در جمعیت‌های شهرکرد(0.01±1.40) و نایین 1 و سمیرم (0.15±4.30) دیده شد. اسیدهای چرب اشباعِ مشاهده شده در جمعیت‌های مورد‌ مطالعه، میریستیک اسید(c14:0)، پالمتیک اسید(c16:0)، استئاریک اسید(c18:0)، آراشیدونیک اسید(c20:0)، بهنیک اسید(c22:0) و لیگنوسریک اسید(c24:0) بودند. بالاترین درصد اسیدهای چرب اشباع در جمعیت شهرکرد(2.0±31.32) و کم‌ترین درصد در نمونه سمیرم (0.15±2.70) بدون اختلاف معنادار با نمونه‌های میمه، کوهیایه، نایین1 و 2، و زرین‌شهر مشاهده‌ شد. اسیدهای چرب غیراشباعِ اندازه‌گیری شده، پنتا دکنوئئیک اسید(c15:1)، پالمتیولئیک ‌اسید(c16:1)، اولئیک اسید(c18:1)، لینولئیک اسید(c18:2)، و لینولنیک اسید(c18:3) بودند. جمعیت‌های حبیب‌آباد 1 (1.60±57.54) و فرخ‌شهر(1.60±55.41) از نظر میانگین درصد اسیدهای چرب تک‌غیراشباع، بالاترین درصد و جمعیت میمه(2.00±28.30) کم‌ترین درصد اسیدهای چرب تک‌غیراشباع و بالاترین درصد اسیدهای چرب چند‌غیر اشباع (1.70±68.53) را دارا بود. جمعیت شهرکرد کم‌ترین درصد اسیدهای چرب چند غیراشباع بذر را داشت. در تجزیه خوشه‌ای و در فاصله 25، جمعیت شهرکرد از سایر جمعیت‌ها جدا شده و در خوشه جداگانه‌ای قرار گرفت و در فاصله 5، سه خوشه قابل تفکیک بود که بر اساس تنوع و ترکیب اسیدهای چرب قابل بحث می‌باشند. نتایج این مطالعه تنوع قابل ملاحظه‌ای از نظر درصد و تنوع اسیدهای چرب در بذر سنجد در مناطق مورد بررسی نشان داد که می‌تواند در اهداف خاص مورد استفاده قرار گیرد. 

evaluation the diversity, percentage and profile of fatty acids in the seeds of different populations of russian olive (elaeagnus angustifolia l.)

russian olive is one of plants belonging to the elaeagnacea family. the aim of this study was investigating the diversity of fatty acids in seeds of some populations of russian olive. soxhlet apparatus was used to extract oil and chromatography was used to identify the compounds of fatty acids. the lowest and highest percentage of oil was seen in the populations of shahrekord, naein 1 and semirom, respectively. the observed saturated fatty acids were myristic, palmitic, stearic, arachidonic, behenic and lignoceric acid. the highest percentage of saturated fatty acids was found in the population of shahrekord (31.32±0.2) and the lowest percentage was seen in the sample of semirom (2.70±0.15) without significant differences with the samples of mimeh, kohiaye, naein 1 and 2, and zarrin-shahr. the observed unsaturated fatty acids were pentadecanoic acid, palmthiolic acid, oleic acid, linoleic acid, and linolenic acid. the population of habibabad 1 (57.54±1.60) and farokhshahr (55.41±1.60) have the highest percentage of monounsaturated fatty acids and mimeh population (28.30±2.00) has the lowest percentage of monounsaturated fatty acids. shahrekord population had the lowest percentage of polyunsaturated fatty acids. in clustering and at a distance of 25, the population of shahrekord was separated from other populations and placed in a separate cluster. it seems that the difference between the percentages of oil has caused shahrekord population to be placed in a separate cluster. at distance 25, the population of shahrekord was separated from other populations and placed in a separate cluster, and at distance 5, three clusters could be separated, which can be discussed based on the diversity and composition of fatty acids. the results of this study revealed that there are noticeable variations in terms of oil percent and fatty acids composition in russian olive in studied region which can be used in special purpose.