بهینه‌سازی فرآوری ماست کم‌چرب پری‌بیوتیک حاوی اینولین تحت تاثیر دما و نیروی برشی مختلف

آگاهی از روابط بین متغیرهای مختلف طی فرآیند جایگزینی چربی از طریق انجام مدل سازی می تواند راه حل مناسبی برای کنترل بهینه شرایط فرآیند و در نتیجه افزایش کیفیت ماست کم چرب نهایی باشد. در این پژوهش با به کارگیری روش آماری سطح پاسخ و طرح مرکب مرکزی اثر استفاده از اینولین در سه غلظت (0، 3 و 6 درصد) به عنوان جایگزین چربی، اعمال فرایند حرارتی در سه سطح (70، 82/5 و 95 درجه سلسیوس) و همزدن در سه سطح (3000، 6000 و 9000 دوربر دقیقه) بر قابلیت تشکیل ژل اینولین و خواص کیفی نمونه های ماست کم چرب مورد ارزیابی قرار گرفت؛ که معادلات به دست آمده بیانگر آن بود که متغیرهای مستقل تاثیر معنی داری بر پارامترهای مورد بررسی داشتند (p<0/05). موثرترین متغیر در بین پارامترهای مورد بررسی اثر مستقل غلظت اینولین بود که در غلظت های بالا به رغم بهبود بافت ماست های کم چرب تولید شده دارای ویژگی های نامطلوبی از نظر خواص کیفی، نمرات حسی و تغییرات رنگی بود. همچنین متغیر دمای فرآیند حرارتی در بیشتر تیمارهای مورد بررسی دارای اثرات معنی داری بوده که با اثر بر قابلیت تشکیل ژل ماست باعث بهبود خواص کیفی شد. به طورکلی بهینه سازی متغیرهای مورد بررسی نشان داد، نمونه بهینه از نظر فاکتورهای مورد بررسی جهت فرآوری ماست پری بیوتیک حاوی اینولین، نمونه ماست حاوی 3 درصد اینولین با تیمار حرارتی 82/5درجه سلسیوس و نیروی برشی6000 دور بر دقیقه جهت همگن سازی بود.

Optimization of low fat prebiotic yogurt processing containing inulin at different temperatures and shear stresses

Recognizing the relations between different variables of fat replacing, modeling could contribute to an optimum control of the process and accordingly improve the quality of the final low fat product such as yogurt. In the present study, the Response Surface Methodology (RSM) and Central Composite Design (CCD) has been applied to investigate the effects of different concentrations of inulin (0, 3 and 6%) as a fat replacer, heat treatment (70, 82.5 and 95°c) and various shear stresses using a stirrer (3000, 6000 and 9000 RPM) on gelling properties of yogurt and also different quality attributes of a low fat yogurt. The equations obtained from the study showed that undependent variables had significant effects on the measured attributes (p<0.05). The most effective factor was inulin concentration that improved the low fat yogurt texture, although higher concentrations had negative effect on sensory properties and color. On the other hand, heat treatment had significant effect on gelling ability of yogurt. In sum, sample with 3% inulin, processed at 82.5°C and stirred at 6000 RPM was selected as optimum condition for prebiotic yogurt processing by inulin.