بررسی اثر دمای هوا و رطوبت نهایی شلتوک بر درصد ترک و ضریب تبدیل ارقام برنج ایرانی در خشک‌کن بستر سیال

ارزش اقتصادی محصول برنج به وسیله کیفیت آن بعد از عملیات تبدیل شلتوک به برنج سفید تعیین می شود. ضریب تبدیل و درصد ترک دو شاخص مهم جهت تعیین کیفیت برنج بعد از عملیات تبدیل هستند که نوع خشک کن مورد استفاده نیز بر میزان این شاخص ها تاثیرگذار است. در این تحقیق اثر دمای هوای خشک کن در چهار سطح 40، 45، 50 و 55 درجه سانتی گراد و رطوبت نهایی شلتوک در سه سطح 108، 1210 و 1412 درصد بر مبنای خشک و رقم برنج در سه سطح طارم دم سیاه، هاشمی و شیرودی بر درصد ترک و ضریب تبدیل طی خشک شدن در خشک کن بستر سیال بررسی شد. آزمایشات در سه تکرار و در قالب طرح فاکتوریل سه فاکتوره 3×3×4 انجام شد. نتایج نشان داد ضریب تبدیل ارقام طارم دم سیاه، هاشمی و شیرودی با افزایش رطوبت در هر چهار سطح دمایی کاهش می یابد. به منظور خشک کردن برنج، دماهای 40 و 50 درجه سانتی گراد برای رقم طارم و دمای 55 درجه سانتی گراد برای رقم شیرودی منجربه حصول بهترین ضریب تبدیل می شود. درصد ترک رقم هاشمی با افزایش دما افزایش می یابد درصورتی که درصد ترک رقم شیرودی کاهش می یابد. کمترین درصد ترک ارقام طارم، هاشمی و شیرودی به ترتیب در دماهای (45 و 50)، 45 و 55 درجه سانتی گراد به وجود می آید، بنابراین توصیه می شود برای ایجاد کمترین میزان ترک از دماهای مذکور برای خشک کردن این ارقام استفاده شود.