تعیین درجه توسعه‌یافتگی صنایع‌ لبنی استان‌های ایران؛ کاربرد تکنیک تاکسونومی عددی

صنعت لبنیات، از مهمترین حلقه های زنجیره غذایی کشاورزی و پیشرفته ترین صنعت تبدیلی و تکمیلی این بخش است که رتبه اول بازار مصرف و ارزش افزوده را در بین سایر صنایع این بخش دارا است. مطالعات نشان می دهد که عدم توجّه به تفاوت های منطقه ای در مدیریت و سیاست گذاری این صنعت، موجب اتخاذ سیاست های ناکارآمد توسعه صنعت لبنیات استان های کشور خواهد شد. بنابراین، هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت موجود صنعت لبنیات و رتبه بندی استان های ایران از نظر میزان توسعه صنعت لبنیات با کمک شاخص های توسعه این صنعت به روش تاکسونومی عددی بوده است. شاخص های توسعه این صنعت، با مرور آمارهای رسمی و دریافت نظرات کارشناسان این صنعت تعیین شدند که عبارتند از: تعداد دام تولید کننده شیر، میزان تولید شیرخام، قیمت عرضه شیر در بازار، تعداد واحدهای فرآوری در حال بهره برداری، میزان کل فرآوری انواع شیر مایع، ماست، پنیر، دوغ و بستنی. بررسی ها نشانگر وجود رکود و عدم پیشرفت برخی از این شاخص ها در دوره زمانی 1381 تا 1391 است. همچنین استان های خراسان رضوی و ایلام به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان توسعه یافتگی صنایع لبنی کشور بودند. لذا پیشنهاد می گردد که در اتخاذ تصمیمات و برنامه ریزی های توسعه، سرمایه گذاری و مدیریت صنعت لبنیات، به تفاوت های استانی و نیز رتبه بندی استان های کشور بر اساس پتانسیل آنها در هر یک از شاخص های مذکور توجه گردد.