قاب‌بندی مسئله؛ راه طراحانۀ رویارویی با مسئلۀ طراحی

در پژوهش های طراحی در سال های اخیر به سازوکار شناختی طراحان و راه های دانستن و اندیشیدن آن‌ها توجه شده و در عین حال مطالعات خبرگی طراحی برای بررسی رفتار و اندیشیدن طراحان خبره رونق گرفته است. این مطالعات ضمن آنکه ابعاد واقعی تری از ماهیت طراحی و مسئله‌هایی که طراحان با آن سروکار دارند را به دست داده، تبعات مثبتی در حوزۀ آموزش طراحی داشته و مدل های آموزشی به کار گرفته‌شده در کارگاه های طراحی را واقع گرایانه تر و موثرتر ساخته است. یکی از راهبردهایی که طراحان، در زمرۀ فعالیت های تعریف مسئله، در مواجهه با مسئله‌های باز و بدساختار طراحی به کار می گیرند و با اتکا به آن می‌توانند پیچیدگی های مسئله را اداره کنند، «قاب‌بندی مسئله» است. در مقالۀ حاضر که بخش اعظم آن مبتنی بر یافته های پژوهش دکتری نویسندۀ مسئول است، زمینه‌هایی که اهمیت مفهوم قاب‌بندی مسئلۀ طراحی را توجیه می‌کنند، و نیز نقش و جایگاه این مرحلۀ حساس و تعیین کننده در فرایند طراحی تبیین می‌شود. طراحان در قاب‌بندی مسئله، جنبه های مهم مسئله را برگزیده و با ایجاد ارتباط میان آن‌ها مسئله ای تازه تعریف می‌کنند و به آن پاسخ می دهند. سپس با تامل بر پاسخ خود و بررسی بازخوردهای آن، در صورت نیاز مسئله را دوباره قاب‌بندی می‌کنند. در این میان، «قاب اولیه»ی مسئله، به مثابۀ نخستین بازنمایی ذهنی طراح از مسئله، تشخیص مهم ترین جنبه های مسئله در نخستین رویارویی وی با مسئله است و در مقاله حاضر به مثابۀ عنصری بسیار تاثیرگذار بر ادامۀ مسیر فرایند طراحی و برایند آن معرفی می‌شود.