مقایسه تطبیقى شکل گیرى و تکوین فضاهاى عمومى در شهرهاى حومه اى جنوب تهران(مطالعه موردى: ورامین، قرچک، اسلام شهر)

شناخت شیوه هاى زندگى انسان شهرى یا انسان در شهر، موضوعى است که در دهه هاى اخیر بدان توجه شده و پژوهش هاى انجام گرفته فارغ از خاستگاه فکرى و ایدئولوژیکى خود، به واکاوى و جستجو در این مفهوم و بازتولید مفاهیم و انگاره هاى مرتبط با آن پرداخته اند. در این میان آن چه بیش وکم بر آن توافق شده، تبلور جلوه هاى مدنى حیات انسان در فضاى عمومى است. و بدین سبب حیات شهرى در گروى وجود و رونق فضاهاى عمومى معنا مى یابد و کیفیت این فضاها به عنوان معیار کیفیت زندگى شهرى به طور به عنوان معیار تکوین مفهوم « خودانگیخته » عام و در شهرهاى شهر به طور خاص، مد نظر قرار گرفته است. این نوشتار سعى بر آن دارد تا با شناسایى و مقایسه تطبیقى فضاهاى عمومى در سه شهر ورامین، قرچک، و اسلامشهر، در گام نخست مفاهیم عام فضا یا « فلسفه سیاسى اجتماعى » عرصه عمومى را بر مبناى دو رویکرد به گونه اى موجز واکاوى کند و « برنامه ریزى و طراحى شهرى » و در گام بعدى با عطف به ویژگى هاى عیان و مستتر در نمونه هاى پژوهش شده، انگاره فضاى عمومى را در چهارچوب سه گونه اصلى و یک گونه فرعى بررسى و تحلیل کند. تحلیل کلى یافته هاى پژوهش بر مبناى شباهت ها و تفاوت هاى فضاى عمومى در این سه شهر در قالب سه معیار کالبدى، عملکردى، و اجتماعى نشان از آن دارند که در هر سه شهر گونه هاى بسیار شاخص و متفاوتى از فضاهاى شهرى و عرصه هاى عمومى تکوین یافته که ویژگى هاى آنان در ارتباط با علل و نحوه شکل گیرى سه شهر بسیار معنادار است؛ ورامین شکل دهنده مراجع ذهنى پرقدرت و فضاهاى عمومى باهویت و معنادار، قرچک در آغاز پویشى براى به دست آوردن هویت شهرى و فضاهاى مرتبط با آن، و اسلام شهر به سرعت در حال تولید فضاهاى شهرى و مراجع نمود جلوه هاى حیات مدنى است.