بعد سلامت طراحى شهرى

با پیشرفت دانش پزشکى و ارتقاى استانداردهاى بهداشتى، شیوع بیمارى هاى واگیر کاهش یافته، ولى آنچه هم کشورهاى توسعه یافته و هم جوامعى نظیر ایران درگیر آن هستند، بروز بیمارى هاى غیر واگیرى مانند فشار خون بالا، دیابت، و سکته قلبى است. در حال حاضر مشکل اصلى بهداشت شهرها افزایش شهروندانى است که از کم تحرکى، چاقى، و بیمارى هاى مرتبط با آن ها رنج مى برند. امروزه در نگرش جدید علوم پزشکى، تحقیقارتقای سلامت انسانیک حوزه میا نرشت هاى قلمداد شده و از سوى متخصصان رشت ههاى بسیارى از جمله تخص صهاى مرتبط با محیط کالبدى نظیر معمارى، معمارى منظر، برنام هریزى، و طراحى شهرى بدان توجه شده است. در این نگرش محیط انسان ساخت بستر زندگى و فعالیت انسان است و نقش مهمى در ارتقاى سلامت او دارد، از این رو طراحى شهرى، رشته اى که امکان مداخله مستقیم بر محیط انسان ساخت را فراهم مى کند، توانایى بسیارى در بهبود ابعاد گوناگون فضاهاى شهرى و مکان سکونت شهروندان، به منظور ارتقاى سلامت آن ها،از طریق تشویق شان به زندگى فعال، دارد هدف این مقاله بررسى تحلیلى مفهوم سلامت و الزامات آن براى محیط زندگى سالم و فعال از دریچه رشته طراحى شهرى است. در این نوشتار تلاش مى گردد که، تعامل بین دو مفهوم سلامت و محیط انسا ن ساخت، از منظر دستاوردهاى حاصل از همکارى رشته طراحى شهرى با حوزه علوم پزشکى، بررسى شود، سپس چهارچوب مفهومى تحقیق مدل مکان پایدار معرفى و با استفاده از این مدل، عوامل محیطى موثر بر سلامت برشمرده و در انتها رابطه علت و معلولى کیفیتهاى طراح ىشهرى با ابعاد مختلف سلامت در یک نمودار علّى نمایش داده م ىشود. یافت ههاى مقاله نشان م ىدهد که از یک سو، سلامت علاو هبر ابعاد متعارفى چون بعد اجتماعى و اقتصادى بعد فضایى هم دارد و از سوى دیگر، طراحى شهرى نیز بعد سلامت دارد و لازم است بر این ابعاد در کنار یکدیگر توجه شود.