زیبایى شناسى خویشتن خواه نقش سرشت مشترک زیستى در داورى زیبایى

زیبایى و چگونگى ادراک آن؛ در این مقاله با رویکرد روانى - زیستى به بررسى تاثیر ویژگى هاى کالبدى انسان، در شکل گیرى معیارهاى ذهنى داورى زیبایى پرداخته مى شود. بخش نخست، به ذکر خلاصه آراى فلاسفه و روان شناسان در مورد ماهیت دو بنیان اساسى ادراک یعنى غریزه و تجربه اختصاص دارد. در این بخش ضمن هم نوایى با نظر فیلسوفان و روان شناسانى که بنیان هاى داورى هاى زیبایى شناسى انسان را توامان به هر دو امر تجربه و غریزه نسبت مى دهند، به بررسى تاثیر ویژگى هاى اندام هاى انسانى بر شکل گیرى غرایز انسانى خصوصاً غریزه خویشتن خواه انسان، پرداخته شده است. در بخش دوم، این فرضیه مطرح مى شود که غریزه خویشتن خواه انسان موجب بروز خصیصه اى ذهنى در او مى شود که ضمن القاى شخصیت و هویت انسانى به اشیا و موجودات پیرامون، از کشف ویژگى هاى اندام واره اى در طبیعت و مصنوعات اطراف خود، خشنود و محظوظ مى شود. در ادامه با بیان تناظر تطبیقى ویژگى انسان وارگى در متون ادبى و حوزه هاى هنرى و معمارى، به اثبات فرضیه و توضیح ریشه هاى روانى زیستى «زیبایى خویشتن خواه» پرداخته مى شود. این تلاش ها فرصت معرفى مختصات نقطه قابل اتکا و غیرنسبى در قضاوت هاى زیبایى شناسانه، یعنى ذهن تطبیق یافته و خوگرفته با کالبد انسانى را فراهم مى آورد که به باور این مقاله، سرچشمه قضاوت ها و داورى هاى زیبایى شناسانه انسان است. در پایان، مقاله به این جمع بندى مى رسد که جذابیت هاى معمارانه برخاسته از این ویژگى ها به سبب ریشه زیستى مشترک انسان، زمان تماشاى طولانى و مقبولیت ذهنى انسانى بیشترى دارند.