ارزیابى میزان توفیق و پیامدهاى محدودسازى رشد شهرى در ایران

بسان غالب شهرهاى کشورهاى در حال توسعه، شهرهاى ایران نیز با آهنگ شتابناکى رو به گسترده تر شدن هستند. این موضوع همواره به صورت یک دغدغه جدى توجه برنامه ریزها و طرا ح هاى توسعه شهرى ایران (از ابتداى شکل گیرى طر ح هاى توسعه تاکنون) بوده به طورى که از جمله تاثیرگذارترین موضوع ها بر شکل گیرى ایده ساختار فضایى پیشنهادى براى شهرها، چگونگى مواجهه با مقوله رشد شهرى است. در یک نگاه عمومى در طى پنج دهه اخیر در ایران، سیاست کمابیش ثابت مدیریت رشد شهرى مبتنى بر محدودسازى رشد و ابزار آن و نیز تعریف خط محدوده بوده است. تا حد زیادى ناکارآمدى این سیاست و ابزار آن در اعمال محدودیت و  جهت دهى به رشد و مظروف ساختن بافت منسجم شهرى در شهرهاى مختلف مشهود است. رشد ناخواسته شهرى و تحمیل عرصه هاى جدید به شهر غالباً مظاهر این ناکارآمدى قلمداد شده اند و در جریان بازنگرى طر حهاى توسعه از چالش برانگیزترین موضوع ها محسوب می گردند. در این مقاله، با تکیه بر یک مدل تحلیلى و از طریق تعریف شاخص هاى سنجش، به ارزیابى پیامدهاى فضایى اعمال این سیاست و ابزار در گونه هاى متنوع شهرى ایران پرداخته می شود. در عین حال با انتخاب مولفه هاى معین وابستگى رشد این شهرها به متغیرها بررسى می گردد، تا از این رهگذر زمینه تدوین سیاست و ابزار مناسب تعدیل یابد و یا جانشین فراهم آید.