بررسی اقتصادی صفحات خورشیدی، نمونۀ موردی: ساختمان‌های آموزشی شهر کاشان

توسعۀ پایدار یکی از مهم‌ترین مباحث در طراحی و مدیریت شهری در عصر کنونی است. در همین خصوص چگونگی و روش‌های مدیریت انرژی در ساختمان‌های عمومی و خدماتی یکی از شاخص ترین مباحثی است که توجه محققین و قانون‌گذاران را به‌شدت به خود جلب کرده است. کشورهای مختلف بهره‌برداری از انرژی خورشیدی به جای سوخت‌های فسیلی در ابعاد و سطوح مختلف را یکی از راهکاری مناسب و پربازده دانسته و به طور ویژه به آن توجه کرده‌اند. علی‌رغم توجیهات مختلف، اعم از زیست‌محیطی و اجرایی، جانشینی و استفاده از این انرژی سرشار و بی‌انتهای خورشیدی هنوز با موانعی جدی روبه‌رو است که نداشتن صرفۀ اقتصادی در راس آن است. در این مقاله با ذکر و تحلیل اقتصادی‌ـ تجربه ایِ عملی، در زمینۀ اجرای سیستم های فتوولتاییک در مدارس شهر کاشان، این موضوع بررسی و پیشنهاداتی عملی بر پایۀ تحلیل انجام‌شده عرضه شده است.  نتایج نشان می دهد که دورۀ بازگشت سرمایه برای یک سیستم 5 کیلوواتی، با در نظر گرفتن قیمت واقعی برق،  بین 10 تا 12 سال است. در حالی که دورۀ بازگشت سرمایه، با در نظر گرفتن تعرفۀ یارانه ای برق، بین 46 تا 50 سال متغیر است. با در نظر گرفتن قیمت واقعی برق ، بازده سرمایه گذاری نیز 6/2 تا 2/3 است. این در حالی است که، با در نظر گرفتن تعرفۀ برق یارانه ای، درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری، حتی هزینه‌های دورۀ بهره‌برداری، را پوشش نمی‌دهد درنتیجه جریان خالص نقدی و ارزش خالص فعلی هر دو منفی هستند. به طور کلی نتایج نشان داده است که به‌کارگیری سیستم های فتوولیتاییک در شرایط فعلی با تعرفه‌های یارانه‌ای برق به‌صرفه نیست، در حالی که، با توحه به قیمت واقعی انرژی، از نظر اقتصادی به صرفه هست. بنا بر این با تداوم قوانین و سیاست‌های جاری، عملکرد اقتصادی سیستم‌های فتوولتاییک مانع به‌کارگیری این سیستم در بخش خصوصی و مدارس خواهد بود. همچنین بررسی نشان می‌دهد که تخصیص مساحت بیشتری از بام، بالاخص به مقداری حداقل دوبرابر و یا بیش از سطح مورد نیاز برای تامین انرژی مصرفی خود بنا، افزایش توجیه پذیری را به‌همراه خواهد داشت. به همین دلیل، می‌توان دریافت که در درجۀ اول کاربری‌های تجاری، که عموماً دارای سطوح گستردۀ بام و قیمت برق مصرفی قابل توجهی هستند، سپس ساختمان‌های اداری کوتاه‌مرتبه،  و بعد ساختمان‌های مسکونی کوتاه‌مرتبه، در مقایسه با ساختمان‌های آموزشی و فرهنگی، پتانسیل بیشتری برای بهره‌گیری از این نوع سلول‌های خورشیدی دارند.