فرصت‌ها و موانع به‌کارگیری رهیافت همکارانه در پایه‌گذاری ساختار سیاست‌گذاری یکپارچه در ‌شهر تهران

برنامه‌ریزی شهری با عرصه‌های سیاست‌گذاری چندگانه‌ای رو به رو است که رویارویی با آن‌‌ها در جوامع گوناگون در زیرسیستم‌های تصمیم‌گیری بخشی یا در واحدهای جغرافیایی اداری مجزا و بی‌ارتباط با یکدیگر به بی‌کفایتی در سیاست‌گذاری در رویارویی با مشکلات می‌‌انجامد و موجب پیدایش مشکلات بازرخ‌دهنده و گاه گشوده‌ناشدنی می‌شود.. دو دسته ی کلان و چندگانۀ تصمیم گیران و سیاست گذاران؛ در بخش عمومی بر پایه ی دستور کارها و وظایف متفاوت خود، و در بخش خصوصی برحسب انگیزه‌های متفاوت خود، درک متفاوتی از ماهیت مشکلات شهری و مسیرهای سیاست‌گذاری برای گشودن این مشکلات دارند. در چنین سیستم پیچیده و چند‌سطحی سیاست‌گذاری شهری، ایجاد یکپارچگی و هم رایی در دستورکارها، اهداف، درک مشکلات شهری و اجرای سیاست‌‌ها با دشواری‌ها و کشمکش‌های ناشی از منافع متناقض ذی نفعان روبه‌رو است. رهیافت همکارانه در برنامه‌ریزی شهری با توجه به روابط قدرت آشکار نیروهای رسمی و غیررسمی هدایت‌کنندۀ اندیشه‌های راهنمای تصمیم‌ها و سیاست‌ها و درنظرگرفتن کشمکش‌های ناشی از منافع متناقض عوامل تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری چندگانه در سیستم‌های شهری، سازوکاری را معرفی ‌می‌کند تا با برقراری ارتباط میان دانش تخصصی برنامه‌ریزی با دانش محلی افراد و گروه‌ها، امکان حرکت به سمت یکپارچگی در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فراهم ‌شود. در ‌شهر تهران نه‌فقط عوامل تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری چندگانه‌ای در سطوح فراشهری، شهری و خُردشهری به تولید تصمیم و سیاست و اجرای سیاست‌هایی برای عناصر متشکلۀ بخش عمومی مختلف می‌پردازند، بلکه تصمیم‌ها و سیاست‌های مربوط به این بزرگ‌شهر به‌عنوان پایتخت کشور، از سوی عوامل تصمیم‌گیری در سطح ملی نیز شکل‌گرفته و اجرا می‌شوند. با وجود چندگانگی ذی نفعان در بخش عمومی با قدرت تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در ‌شهر تهران، رهیافتی که عمل برنامه‌ریزی شهری در ایران را می‌توان در آن چارچوب قرارداد به منافع، اهداف، تصمیم‌ها و سیاست‌های عوامل تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری چندگانه (در هردو بخش عمومی و خصوصی) و نیز به امکان وجود ناسازگاری، ناهماهنگی و تضاد میان اهداف، تصمیم‌ها و سیاست‌های این عوامل تصمیم‌گیری چندگانه همواره بی‌توجه بوده‌است. هدف های دوگانه ی این مقاله، نخست) پراختن به نقش تحلیل فرصت‌ها (به عنوان نیروهای پیش برنده) و موانع (به عنوان نیروهای بازدارنده) استفاده از رهیافت همکارانه برای سیاست‌گذاری یکپارچه در ‌شهر تهران و شفاف کردن آن و دوم) ردیابی و بکارگیری روش های تحلیلی برای شناسایی فرصت ها و موانع بکارگیری رهیافت همکارانه برای سیاست گذاری یکپارچه است که در فرایندی متشکل از چهار مرحلۀ اصلی طراحی‌‌‌شده‌است. در دو مرحلۀ نخست و دوم، با ماهیت توصیفی تحلیلی، به چارچوب‌های نظری پشتیبان و تشکیل‌دهندۀ سیاست‌گذاری یکپارچه و رهیافت همکارانه در برنامه‌ریزی شهری پرداخته می شود. در این دو مرحله از روش تحلیل محتوای کیفی برای بازبینی و تحلیل متون مرتبط با سیاست گذاری یکپارچه و رهیافت همکارانه در برنامه ریزی شهری، و تحلیل یافته های حاصل از این بازبینی (اطلاعات ثانویه) و ترکیب آنهها در مناسبت با اهداف این مقاله استفاده شد. با استفاده از برونداد این دو مرحله و روش‌های به‌کاررفته، نویسندگان مقاله توانسته‌اند فرصت‌هایی را شناسایی‌کنند که رهیافت همکارانه برای پایه‌گذاری ساختار سیاست‌گذاری یکپارچه ایجاد می کند. در دو مرحلۀ تحلیلی سوم و چهارم، برپایۀ یافته‌های دو مرحلۀ نخست و دوم و با به کارگیری روش های انتخاب نمونه ی انتقادی، تحلیل محتوای کیفی اسناد و تحلیل میدان نیرو روش پیشنهادی در این مقاله برای تحلیل فرصت ها و موانع بکارگیری رهیافت همکارانه برای سیاست گذاری یکپارچه در شهر تهران معرفی می شود و به کار می رود تا هدف پژوهش پایه ی این مقاله، برآورده شود. دستاوردهای مقاله نخست تدقیق ارتباط دو زمینه ی پژوهشی رهیافت همکارانه و سیاست گذاری یکپارچه در برنامه ریزی شهری و دوم کوشش در معرفی عناصر اصلی اصول پایه ی بکارگیری رهیافت همکارانه برای سیاست گذاری یکپارچه در شهر تهران و بکارگیری آنها، همچون چارچوبی برای تحلیل و یافتن فرصت ها و موانع به کارگیری رهیافت همکارانه برای سیاستگذاری یکپارچه در شهر تهران، است.  در زمینه ی بکارگیری روش های تحلیل نیز دستاورد این مقاله استفاده و کوشش در تعیین چگونگی مناسبت فن تحلیل میدان نیرو برای بکارگیری در برنامه ریزی شهری است.