طراحی شهری،فرایند یا فرایندها

تاکنون آثار مهمی پیرامون فرایند طراحی شهری و انواع آن انتشار یافته است با این حال، به نظر می رسد که جنب ههای تشابه و تفاوتگون ههای متنوع آن هنوز به طور کافی بررسی نشده و مدلی از گونه بندی فرایندها که تبیین کننده ابعاد تشابه و تفاوت و مفروضات نظری آنها باشد مطرح نگردیده است. هدف این مطالعه جستجوی پاسخ برای سه پرسش است 1.آیا برای طراحی شهری فرایندی یگانه و منحصر به فرد هست و یافرایندهای چندگانه و گوناگون؟ 2.تفاو ت و تشابه گون ههای متفاوت فرایند طراحی شهری چیست و چگونه می توان آنها را در قالب یک دل گون هبندی مطرح کرد؟ 3.برمبنای تشابه فرایندهای گوناگون آیا میتوان الگوی واحدی از فرایند طراحی شهری مطرج کرد؟ برای پاسخ به این پرس شها، درتحقیق حاضر از روش «مرور فرا تحلیلی » منابع موجود استفاده شده است. این مطالعه به تحلیل شش گونه اصلی از فرایند طراحی شهری م یپردازد: 1.فرایند دکارتی‌ استقرایی؛ 2.فرایندفرضیه آزما قیاسی؛ .فرایندمسیله گشا تصمیم ساز؛ 4.فرایند خلاقانه؛ 5.فرایند جامع‌عقلایی؛ 6. فرایند رهبری؛ 7. فرایند ارتباطی طراحی شهری.یافت ههای مطالعه حاضر نشان میدهد که چنانچه مراد از فرایند طراحی شهری،فرایندهای هنجاری )فرایند بدان گونه که باید باشد( است، با تعداد قابل توجهی از گون ههای فرایند روبرو هستیم، ولی چنانچه منظور از فرایند طراحی شهری،فرایند واقعی )فرایند بدان گونه که هست( باشد، با یک نسخه واحد از آن مواجه هستیم. همچنین، این مطالعه نشان میدهد که جنب ههای تشابه و تفاو ت فرایندهاشامل جنب ههای ریخ تشناختی، اصطلا حشناختی، نظم و ترتیب مراحل، بنیانهای معرفت شناختی، نسبت آنها با مفهوم عقلانیت، نسبت آنها با مفهوم بهینه یابی،و نسبت آنها با دو مفهوم اساسی حقیقت و قدرت میشود. تحقیق حاضر نشان م یدهد که جنب ههای متعدد تشابه و تفاوت را م یتوان، با بهر هگیری از طبقه بندی کنش های اجتماعی پیشنهادی هابرماس، نظریه منطق اکتشافات علمی پوپر و نظریه قدرت/ دانش فوکو، به دو «بعد » اصلی تقلیل داد. چنانچه «فرایند طراحی شهری به مثابه نوعی ازکنش اجتماعی، که در قالب فضایی‌ کالبدی اندیشیده واعمال میشود » تلقی گردد، آنگاه دو بعد اصلی در گونه شناسی فرایندها خواهند بود: 1. بعد «ماهیت کنش اجتماعی » )طیفی میان دو قطب کنش ارتباطی و کنش راهبردی( و 2. بعد «ماهیت منطق اکتشافی » )طیفی میان دو قطب منطق استقرایی یا تجزیه‌ ترکیبی و منطق قیاسی یا حدس و ابطالی(. نهایتاً این تحقیق نشان م یدهد که برای فرایند طراحی شهری واقعاً موجود، الگوی واحدی هست که درآن طراحی شهری به مثابه یک کنش راهبردی و گفتمانی، که در آن دانش و قدرت انفکا کناپذیر هستند، مطرح است. چنین فرایندی را م یتوان برپایه مفهوم فوکویی «قدرت/ دانش » تبیین کرد و گا مهای تشکیل دهنده آن را معرفی کرد.