چارچوب تامین مسکن دائم پس از زلزله احتمالی در مناطق آسیب‌پذیر شهری با رویکرد بازبهسازی (مطالعه موردی منطقه سه شهر ساری)

علی‌رغم افزایش سوانح در جهان، بازسازی پس از سانحه همچنان با معضلات فراوانی همراه است. موضوع این پژوهش در مورد رویکردی نظام‌مند برای برنامه‌ریزی پیش از زلزله است و در آن بر ایجاد تاب‌آوری از طریق استفاده از اصول بازبهسازی پس از سانحه و به‌‌کارگیری آنها در اقدامات بازسازی مسکن پس از زلزله تمرکز می‌شود.در این مطالعه به‌منظور عرضه‌ چارچوبی برای تعریف جنبه‌‌های اصلی بازبهسازی و به‌‌کارگیری آن، به‌‌صورت عملی از الگوی روش‌شناسی متوالی بهره گرفته شده است. در بخش اول و اصلی پژوهش از رویکرد کیفی برای شناسایی و تفسیر ابعاد اصلی تامین مسکن دائم با رویکرد بازبهسازی در منطقه‌ سه ساری استفاده شده است. در این بخش تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و مشاهدات میدانی با استفاده از تحلیل محتوای کیفی انجام گرفته است و نتایج آن در بخش دوم تحقیق از طریق دریافت بازخورد از متخصصان بازسازی در دو نوبت به روش زمینه‌‌یابی سنجش کمّی شده است.چارچوب بازبهسازی مسکن، نتیجه‌ اصلی پژوهش، از چهار مقوله‌ اصلی و چهارده زیرمقوله تشکیل شده است. این چارچوب، به‌‌منظور تاکید بر اهمیت اقدامات پیش از زلزله، با مقوله‌ کاهش خطرپذیری زلزله در ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی  فرهنگی، و قانونی آغاز می‌‌شود. سپس در مقوله‌ مشارکت جمعی به تعریف هدف مشارکت، تعیین مشارکت‌کنندگان کلیدی، نوع مشارکت در مراحل مختلف بازسازی مسکن، و منابع مورد نیاز آن پرداخته می‌شود. در ادامه، ترتیبات مالی و سازمانی بازسازی در دو بخش طراحی سازمانی و تدارک منابع تبیین می‌شود و الزامات طراحی و اجرای مسکن دائم در قالب چهار زیرمقوله‌ الزامات اجرایی، رویکرد طراحی، کارایی اقتصادی، و ملاحظات اجتماعی  فرهنگی بیان می‌گردد. خروجی اصلی تحقیق چارچوبی منحصربه‌فرد است که با پیش‌‌بینی نیازها و هدایت اقدامات اجرایی به برنامه‌ریزان و مجریان پروژه‌های بازتوانی در کاهش خطرپذیری پیش از زلزله و در تسریع تامین مسکن ایمن و توان‌پذیر پس از وقوع آن کمک می‌کند.

developing a new framework for providing permanent housing after earthquakes in vulnerable urban areas using build-back-better approach (the case of district 3, sari city)

post-disaster reconstruction remains problematic despite the increasing number of disasters worldwide. this research calls for a systematic approach to pre-earthquake planning, which focuses on build-back-better principles and its application in post-earthquake housing reconstruction.the study uses the sequential methodology approach to provide a framework for defining the key aspects of build-back-better and its practical application. first, a qualitative approach is used to identify and interpret the main dimensions of providing permanent housing with a build-back-better approach in district 3 of sari city. data from semi-structured interviews and field observations is analysed through qualitative content analysis, with results quantitatively analysed in the second part of the research using survey method by receiving two rounds of feedback from experts.the build-back-better framework for post-earthquake housing consists of four categories and fourteen sub-categories. in order to emphasise the importance of pre-earthquake measures, this framework begins with earthquake risk reduction in physical, economical, socio-cultural and legal dimensions. then, in the category of community participation, it defines the purpose of participation, the key participants, the type of participation, and the needed resources. following that, the reconstruction of financial and organisational arrangements is discussed in two parts; resource procurement and organisational design. finally, the paper presents the requirements for the design and implementation of permanent housing in the form of four subcategories: executive requirements, design approach, economic efficiency, and socio-cultural considerations. the output of this research is a unique framework that can help planners and implementers of recovery projects in risk reduction before the earthquake and in accelerating the provision of safe and affordable housing after the earthquake by predicting the needs and guiding executive actions.