عوامل موثر بر آموزشِ برخطِ کارگاه طراحی معماری مطالعۀ موردی دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی در دورۀ شیوع کوید 19

به دنبال شیوع ویروس کرونا در جهان، بسیاری از تعاملات رسمی آموزشی به سمت برگزاری در بستر محیط مجازی سوق یافت و ادامه‌ فرایند آموزش معماری نیز همانند همه‌ دوره‌های آموزشی، به دلیل تعطیلی دانشگاه‌ها، تنها در بستر محیط مجازی و برخط ممکن گشت. در این میان کارگاه‌های طراحی معماری، به منزله‌ کانون آموزش معماری، ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که فرایند این آموزش را از سایر رشته‌های دانشگاهی جدا کرده است. کارگاه‌های طراحی معماری نمونه‌ بارزی از یک محیط آموزش مشارکتی، چندحسی، و تجربه‌گرای مبتنی بر مسئله است. همین ویژگی‌ها موجب شده است تا در آموزش برخط آن‌ها، به دلیل وجود نقاط ضعف شاخص، نتوانند جانشین مناسبی برای کارگاه‌های حضوری باشند. به همین منظور با هدف درک وضعیت موجود و بهبود فرایند آموزشی در شرایط پاندمی کرونا، در پژوهش حاضر به چگونگی بازآفرینی آموزش طراحی معماری در محیط‌‌های کارگاهی در شرایط یادگیری و آموزش برخط پرداخته شد.در این تحقیق از روش نظریه‌ زمینه‌ای در بررسی کارگاه‌های طراحی معماری دانشگاه شهید بهشتی در نیم‌سال دوم سال تحصیلی 98-99 و نیم‌سال اول سال تحصیلی 1399-1400 استفاده شده است. این کارگاه‌ها به دلیل شیوع کرونا به‌صورت مجاری برگزار شدند. داده‌ها با کمک مشاهده و مصاحبه گردآوری و کدگذاری شدند و نشان دادند که 11 عامل در دو گروه «شرایط و امکانات» و «فرایند آموزشی کارگاه» بر عملکرد کارگاه موثر بودند. شرایط و امکانات نگرش به کارگاه مجازی شامل شیوه‌ برگزاری کارگاه، نرم‌افزار‌، سخت‌افزار، و منابع اطلاعاتی می‌شود. فرایند آموزشی کارگاه نیز به ساختار آموزشی کارگاه، محتوای برنامه‌ کارگاه، مدیریت زمان، شیوه‌ آموزش، شیوه‌ عرضه، و تعامل مدرس و دانشجو اشاره دارد. در انتها نیز پیشنهادهایی برای مدیریت این عوامل بر اساس تجربه‌ مدرسان بیان گردیده است.

a study of influential factors in online teaching in architectural design studios; the case of the faculty of architecture and urban planning, shahid beheshti university, during covid – 19 pandemic

after the covid-19 pandemic, most educational interactions were redirected towards virtual environments. architectural education was no exception, and continued in virtual and online environments. but architecture education has architectural design studios at its core, which makes it different from other disciplines. architectural design studios need a cooperative, multi-sensory, and experimental environment concentrated on multi-faceted problems, which renders virtual environments questionable. these environments are no matching substitutes for physical environments for their shortcomings in providing essential features mentioned above. in response, an investigation was made as to how to recreate architectural education in the current situation, improving educational processes. to do so grounded theory method was used in the context of architectural design studios in shahid beheshti university held in 2020, all held in a virtual environment because of the pandemic. structured observation, semi-structured interviews, and group discussions were used to collect data. open, axial, and selective coding were used to analyse the data. in the end, member checking was used to validate final results and conclusions. findings show that 11 factors in two broad groups can influence the performance of an architectural design studio, namely, context and possibilities, and educational processes. context and possibilities include attitudes towards the virtual studio, studio-holding methods, software, hardware, and information resources. educational processes include educational structure, programme content of the studio, time management, educational methods, presentation methods, and the interaction between students and the tutor. to conclude, recommendations were made to manage these factors based on the experience of the participating tutors.