فرایند طراحی: از ایده تا عرضه بر اساس تفکر تاملی و سبک های یادگیری در هنرجویان معماری

طراحی معماری یکی از برنامه‌‌های درسی هنرجویان معماری است که در سطوح متفاوتی تدریس می‌شود و شناسایی عوامل و متغیرهای موثر بر طراحی هنرجویان را می‌طلبد. اندیشمندان ازجمله متغیرهای تاثیرگذار بر روند و شیوه‌ طراحی را تفکر و سبک‌های یادگیری فراگیران می‌دانند. هدف در پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ تفکر تاملی و سبک‌های یادگیری با توانایی طراحی هنرجویان بود. روش پژوهش حاضر توصیفی‌ همبستگی و جامعه‌ آماری آن شامل کلیه‌ هنرجویان رشته‌ نقشه‌کشی معماری هنرستان‌‌های پسرانه (سال تحصیلی 1398-1399) در شهر همدان بود. نمونه‌ مورد نظر در همدان تعداد 120 هنرجوی در دسترس انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش شامل پرسش‌نامه‌ سنجش تفکر تاملی کمبر و لیونگ در چهار مولفه‌ عادی شدن، فهمیدن، تاملی، و انتقادی و پرسش‌نامه‌ سبک یادگیری کلب در چهار مولفه‌ سبک یادگیری واگرا، هم‌گرا، جذب‌کننده و انطباق‌یابنده و آزمون ارزیابی طراحی محقق‌ساخته بر اساس کتاب درسی رشته‌ نقشه‌کشی معماری بود. داده‌‌ها با استفاده از روش‌‌های آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (همبستگی پیرسون و رگرسیون گام‌به‌گام) تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان دادند که بین تفکر تاملی و میزان توانایی طراحی هنرجویان رابطه وجود دارد؛ به عبارتی با تفکر تاملی و توانایی فکری می‌توان به پیش‌بینی خوبی برای طراحی معماری دست یافت. همچنین توانایی طراحی و قدرت ترسیم با نوع و سبک یادگیرنده بخصوص سبک یادگیری واگرا ارتباط دارد. بر ‌‌اساس نتایج پژوهش پیشنهاد می‌شود، جهت تربیت و آموزش هنرجویان معماری در زمینه‌ قدرت ایده‌‌سازی و نهایتاً عرضه و نمایش یک طرح نهایی به زمینه‌ فرایندهای شناختی ازجمله تفکر و سبک یادگیری توجه جدی شود. به این معنی که تدوین کتب درسی به گونه‌ای باشد که پردازش ذهنی و آموزش تفکر و شیوه‌ یادگیری را در بر داشته باشد.

design process: from idea to presentation, based on reflective thought and learning styles in architecture students

taught in a variety of levels, the teaching in architectural design studios requires an identification of factors and variables affecting student designs. influential among parameters in design process and thought is learning styles of students. the purpose of this study is to investigate the relationship between reflective thought and learning styles. the research method is descriptive –correlational, with the studied group being male architectural drafting students in hamedan vocational schools in the academic year 2019-20. a 120-strong community was selected in an accessible manner. kember and leung’s reflective thought assessment questionnaire (2000) was used for habitual action, understanding, reflection, and critical reflection. kolb learning style questionnaire was used for divergent learning style, convergent learning style, assimilator and accommodator, and the author’s drawing test based on the architectural drawing course textbook. for analysis, data was used from descriptive methods (mean and standard deviation) and analytical methods for presumption calculation and for hypothesis analysis from pearson coefficient and stepwise correlation. the results indicated that there is a relationship between reflective thinking and learning styles on design abilities in students. in other words, reflective thought and intellectual capability can predict design quality. therefore, one can conclude that the ability to design and draw is related especially to the divergent learning style. on that basis, it is suggested that in order to train students’ idea-making and presentation capabilities, we need to take cognitive processes, including learning style seriously. in this sense text books should be complied in ways to pay due attention to mental development, and teaching thinking and learning methods.