چارچوب ارزیابی منظر بلوارهای تاریخی بر اساس مدل fvfl در تطابق با مفهوم hul موردپژوهی: بلوار طاق بستان (بلوار شهید شیرودی) کرمانشاه

در مجموعه آثار شاخص میراث فرهنگی و تاریخی ایران و جهان محوطه‌ طاق بستان نمایش‌‌دهنده‌ بسیاری از ارزش‌های تاریخی و فرهنگی در تعامل با جلوه‌‌های ماندگار محیط طبیعی است. از دیدگاه معماری منظر، در روند توسعه‌ شهری کرمانشاه و توام با رشد جمعیت و افزایش تراکم در محیط مصنوع، برخی ناهنجاری‌‌ها در جلوه‌‌های بصری‌ محیطی پدید آمده و کیفیت کالبدی در منظر شهری تاریخی و محدوده‌ بلوار طاق بستان تنزل یافته است. هدف در این مقاله بیان نتایج پژوهش در زمینه‌ ارزیابی منظر محوطه و بلوار طاق بستان و سنجش وضعیت این بلوار و درنتیجه ارتقای کیفیتِ منظر شهری تاریخی کرمانشاه است. در مدت یک سال پیمایش پژوهش کیفی، موردپژوهی بر اساس مدل «ارزش‌ها و عوامل سازنده‌ منظر (fvfl)» به منزله‌ چارچوب راهبردی برنامه‌ریزی و طراحی در معماری منظر در تطابق با مفهوم «منظر شهری تاریخی (hul)» انجام شده است. در این روشْ تطبیق عوامل و لایه‌های سه‌‌گانه‌ مدل fvfl در زمینه‌های محیط طبیعی، محیط مصنوع، و مجموعه فعالیت‌های انسانی و ویژگی‌های فرهنگی در مفهوم hul، چارچوب کلی مطالعه‌ اسنادی و میدانی بلوار تاریخی طاق بستان و آسیب‌‌شناسی آن در منظر شهری تاریخی کرمانشاه را فراهم کرده است. بنابراین، نتایج پژوهش نشان داد که توجه به کیفیت طراحی منظر و هماهنگی در جلوه‌‌های بصری منظر با تکیه بر ارزش‌های فرهنگی و بومی، به‌ویژه عوامل محیط طبیعی در کنار ویژگی‌های ساخت و اجرا، نقش بسیار زیادی در ارتقای کیفیت منظر و هویت منظر شهری تاریخی دارد. به‌علاوه، مطالعه و ارزیابی نظام‌‌مند منظر و آسیب‌‌شناسی منظر متکی بر ارزش‌ها و عوامل اصلی و سازنده‌ آن‌‌ها، در تطابق با شرایط متنوع محیطی و تغییرات اقلیمی، لازمه‌ انجام فعالیت‌های برنامه‌ریزی و طراحی برای عرضه‌ طرح‌‌های بهسازی منظر محوطه‌‌ها و بلوارهای تاریخی نظیر محوطه و بلوار طاق بستان است.

landscape assessment framework for historic boulevards based on the fvfl model in line with the hul concept; the case study of tagh-e bostan (shahid shiroudi) boulevard, kermanshah

tagh-e bostan is an outstanding historical site among the cultural and historical heritage of iran and the world. it is demonstrated numerous historical and cultural values intermingling with durable facets of the natural environment. from landscape architecture’s point of view, anomalies in the town’s visual-environmental features have been degraded the quality of the historic urban landscape and the boulevard due to kermanshah’s urban development, its increasing population, and congestion in the built environment. this article presents the results of the landscape assessment of the tagh-e bostan area and boulevard, and its condition in order to improve the quality of the historic urban landscape of kermanshah. in this one-year qualitative research, the case study is based on the ‘fundamental values and factors of landscape’ (fvfl) model as strategic planning and designing framework in landscape architecture under the concept of ‘historic urban landscape’ (hul). methodologically, the three factors of the fvfl model which are natural, artificial, and human activities behavioral, are in correspondence with the two main layers of natural and cultural features in the concept of hul. this combination model has provided a general framework of documentary and field studies for tagh-e bostan and its pathology in the historic urban landscape of kermanshah. the results showed that the attention to landscape design quality and harmonizing its visual features can develop construction qualities based on vernacular cultural values and particularly natural environment. also, harmonizing visual features and cultural-natural values play a key role in the improvement of the quality of the urban landscape and historical identity. a systematic study of landscape and its pathology based on their formational factors with various environmental and climatic conditions are prerequisites of planning and design for improvements in landscape and historic boulevards such as those of tagh-e bostan.