نقش فضاهای عمومی درون محله ای در ارتقای مشارکت اجتماعی مطالعۀ موردی: محلۀ کوی نصر تهران

فضاهای عمومی در ارتقای مشارکت اجتماعی شهروندان در توسعه محله‌ای شهرها می‌توانند نقش تعیین‌کننده داشته باشند. در این زمینه عوامل و معیارهای مختلفی، نظیر تعاملات اجتماعی، سلامت محیط، هویت و حس تعلق، امنیت و ایمنی، اعتماد عمومی، رفاه و توسعه اقتصاد محلی، دسترسی مناسب، تنوع خدمات شهری، و کیفیت زندگی، هریک در جای خود موثر هستند. در این فرایند، شناخت و سنجش میزان ظرفیت، منابع، پیش‌ران‌ها، و محدودیت‌ها در محله‌ها با سوال اصلی پژوهش‌های مرتبط می‌شوند و ضروری است تحلیل و ارزیابی شوند. با تحلیل معیارها و شاخص‌های کمی و کیفی مرتبط، می‌توان به مهم‌ترین عوامل کنش‌های اجتماعی در محله دست یافت. سوال اصلی پژوهش و هدف این تحقیق تبیین نقش فضاهای عمومی درون‌محله‌ای در ارتقای مشارکت اجتماعی است. در این پژوهش، محله کوی نصر تهران (گیشا) مطالعه موردی انتخاب گردیده که، همانند بسیاری از محله‌های مشابه، با چالش‌هایی در خصوص سوال اصلی و اول این پژوهش روبه‌روست. در قالب زمینه‌های مطرح در بستر فضاهای عمومی محله، مبتنی بر مشارکت اجتماعی، نقش معیارها و شاخص‌های منتخب که برگرفته از مبانی نظری تحقیق هستند، تحلیل شده‌اند. این تحلیل، با استفاده از ابزار پرسش‌نامه و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته، ذیل مدل تحلیل محتوای آرونسون و روش swot صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که مشارکت اجتماعی بیشترین همبستگی را با متغیر تنوع در خدمات موجود در فضاهای عمومی دارد. بین متغیر حس تعلق و متغیر حضور فعال در فضاهای عمومی و تعاملات اجتماعی نیز همبستگی زیادی وجود دارد. نتایج این پژوهش می‌تواند سهم علمی قابل‌توجهی در فرایند برنامه‌ریزی توسعه محله‌ای با هدف ایجاد بستر مناسب برای تامین خواسته‌های عمومی ساکنان به‌منظور ارتقای مشارکت اجتماعی داشته باشد.

the role of public spaces within the neighbourhood in the improvement of community participation: the case of kooy-e nasr district, tehran

public spaces play a key role in citizens’ participation in improving the urban environment. there are a series of factors and criteria including social interactions, environmental health, identity and the sense of belonging, safety and security, public trust, prosperity and local economic development, suitable access, variety of urban services and the quality of life all play important roles. associated with the main question of this paper are assessments of capacities, resources, drives, and constraints of a given district, and hence the necessity of their analysis. an analysis of qualitative and quantitative criteria and indices can lead to a realisation of key factors of social actions. the main aim here is to offer an explanation for the role of public spaces in social participation. tehran’s kooy-e nasr (guisha) district is chosen for this study – typically facing above-mentioned challenges – and its public spaces were studied based on selected indices, using questionnaires and semi-structured interviews under aronson content analysis model and the swot method. the results show that community participation is most associated with variety of services in public spaces. there are also noticeable correlations between the sense of belonging and active presence in public spaces, and social interactions. these results can play a significant part in district development planning to fulfil public demand for community participation.