تامین مسکن توان پذیر پس از سانحه درس آموزی از راهبردهای تامین مسکن ارزان در محله های کم درآمد شهری

یکی از نیازهای برنامه‌های بازسازی پس از سوانحْ کاهش هزینه و مدت زمان تامین مسکن است؛ اما غالباً راهکارهای متخصصان و برنامه‌ریزان بازسازی برای برآورده کردن انتظارات بهره‌برداران و نیز توجه کافی به نیازهای خانوارهای کم‌درآمد با شکست مواجه می‌شوند. ایشان سعی دارند با استانداردسازی، همسان‌سازی (تیپ‌سازی)، و تولید انبوه مسکن به این هدف دست یابند، درحالی‌که شناخت و بررسی راهکارهای تامین مسکن ارزان در محلات کم‌درآمد شهری (ازجمله ساخت‌وساز غیررسمی و خودجوش) می‌تواند اطلاعات مهمی در زمینة نحوة مواجهة خانوارهای کم‌درآمد به‌منظور تامین نیازهای اسکان با منابع محدود در اختیار بگذارد.در تحقیق حاضر، با هدف عرضة الگوهای ارتقای توان‌پذیری بازسازی مسکن، به مطالعة پنج نمونة موردی در منطقة 3 در شهر ساری پرداخته شده است. انتخاب نمونه‌‌ها از طریق نمونه‌گیری هدفمند و جمع‌آوری داده‌ها از طریق مشاهدة مشارکتی و تحلیل داده‌ها، با استفاده از تحلیل مضمون صورت گرفته است. نتایج حاصل از مطالعات میدانی پس از کشف، تفسیر، و ساختاربندی، از طریق دریافت نظرات متخصصان، طی دو مرحلهْ اعتبارسنجی و اولویت‌بندی گردیده و نهایتاً در تدوین الگوهای تامین مسکن توان‌پذیر در منطقة 3 شهر ساری استفاده شده است.بنابر نتایج تحقیق، علی‌رغم تفاوت‌های اجتماعی در پنج محلة مورد مطالعه، ویژگی‌های مشترکی در فرایند تامین مسکن وجود دارند که با فرایند رسمی ساخت‌وساز متفاوت هستند. از مجموع بررسی‌ها 13 الگوی مشترک استخراج شده است که بسیاری از آن‌ها در بازسازی مسکن پس از سانحه نادیده انگاشته می‌شوند. درحالی‌که در بازسازی مسکن عموماً از فرایند رسمی ساخت‌وساز تبعیت می‌شود و از طریق استانداردسازی و تولید انبوه به کاهش هزینه‌ها می‌انجامد و می‌تواند با استفاده از الگوهایی چون مشارکت اهالی، تکامل تدریجی، و بهره‌گیری از مصالح بازیافتی و قابل‌استفاده به توان‌پذیری بازسازی مسکن کمک کند.

providing post-disaster affordable housing: lessons from housing strategies in low-income urban neighbourhoods

among post-disaster necessities is time and cost savings in reconstruction programmes. however, proposed solutions by reconstruction planners and specialists often fail to address these necessities. they tend to achieve their goals through standardisation, uniformity and mass production of housing, whilst a study of affordable housing in low-income urban neighbourhoods (including informal and spontaneous construction) can provide important information on how to meet housing needs with limited resources.the present research studies five cases in the district 3 city of sari searching solutions for improving the affordability of post-disaster housing reconstruction. data collection  is performed through participatory observations, with purpose-oriented sample selections, and the data analysed using thematic methods. the results are interpreted and structured, and then validated and prioritised during two stages of receiving expert opinions. the findings are then used in developing patterns for providing affordable housing.the results show that despite social differences in the five neighbourhoods studied, there are common features in housing provision processes which are different from the formal construction processes. 13 common patterns have been extracted from surveys, many of which ignored in post-disaster housing reconstructions. whilst housing reconstruction generally follows a formal process seeking to reduce costs through standardisation and mass production, it can help affordability of housing reconstruction by using patterns such as residents’ participation, incremental evolution, and use of recycled and salvaged materials.