نگاهی نو به تحولات حیاط در مسکن روستایی مطالعۀ موردی: روستاهای دشت مرکزی گرمسار

بررسی وضعیت روستایی کشور نشان می دهد پایداری مسکن روستایی، که در راستای تداوم حیات زندگی روستاییان است، تحت تاثیر روند ها و سیاست‌های دهه‌های اخیر در ابعاد مختلف، ازجمله کالبد، اقتصاد، و وجوه فرهنگی تغییرات گسترده ای کرده است و این نابسامانی منجر به تهدید حیات روستانشینی و ناپایداری محیطی و انسانی شده است. در این پژوهش بخش مهمی از زندگی، حیاط، و سایر فضاهای باز مسکن روستایی مورد توجه است تا، با شناخت عوامل پایداری در مسکن روستایی، اهمیت نقش این فضا در ثبات و تداوم زندگی روستاییان بررسی و در دوره‌های مختلف مقایسه شود، بنابراین پس از شناخت و بررسی روستاهای مورد مطالعه در شهرستان گرمسار و جمع‌آوری اطلاعات از طریق مشاهدۀ میدانی و اطلاعات دریافتی از پرسش‌نامه‌ها، به توصیف و تجزیه‌وتحلیل یافته ها پرداخته شده و به روش تحلیل عاملی و واریانس یک طرفه داده ها آنالیز گردیده است، نتایج نشان می دهد که از میان 9 عامل شناسایی شده 6 عامل اساسی و تاثیر گذار بر حیاط مساکن روستایی مورد توجه ساکنین است. عامل معیشتی و تولیدی حیاط، عامل کالبدی حیاط از منظر میزان مساحت و درصد فضای ساخته نشده، عامل سازگاری اجتماعی و کارکرد حیاط در تعاملات میان ساکنین و همسایگان، و عامل پایداری و سازگاری محیطی در مسکن روستایی بیشترین اثربخشی را در خانه های سنتی و بازسازی‌شده دارند. درمقابل، عامل زیستی و سکونتی حیاط‌ها از نظر کارکرد های ثابت زیستی و تامین نیازهای بنیادی ساکنین و عامل خدماتی‌  آسایشی در راستای تامین نور رسانی فضاهای سکونتی و محل پارک اتومبیل و ... در خانه های معاصر بیشترین اثر بخشی را نسبت به سایر خانه ها داشته است.

a new look into developments of the yard in rural houses; the case of central garmsar plain

the study of the rural situation in iran shows that the sustainability of rural housing, which safeguards the survival of their inhabitants, has been affected by recent decades’ procedures and policies, in terms of their physical body, economies and culture. this has led to the threatening of rural life as well as environmental and human instability. this study has considered the yard and other open spaces of rural housing as important parts of life, in order to then explore the role of yards in the sustainability of rural housing. a survey is conducted in the villages around the city of garmsar, collecting information through field observations and questionnaires, which is then described and analysed, with findings and analysed data going through factor analysis and one-way analysis of variance (one-way anova). the results show that out of the nine identified factors, six are more influential. livelihood and production, the physical factor in terms of area and percentage of unbuilt space, social adaptation factor and the yard function in interactions between residents and neighbours, environmental stability and adaptation factor in rural housing, are found to be most influential, both in traditional and rebuilt houses. on the other hand, the biological and residential factors of the yards in terms of constant life functions and fulfilling basic needs, and the service-comfort factors concerning daylighting and parking etc. have been most influential in contemporary houses.