فرامطالعۀ پژوهش‌های دلبستگی به مکان در ایران

دلبستگی به مکان یک مفهوم بنیادی در رابطۀ انسان و مکان است که در سال‌های اخیر توجه بسیاری از پژوهشگران داخلی را جلب کرده است و هریک از منظر خاصی به این مفهوم پرداخته‌اند. اما مطالعات انجام‌شده فاقد یک رویکرد سیستماتیک و منسجم بوده‌اند، به گونه‌ای که در برخی از ابعاد شاهد تعدد مطالعات هستیم و در برخی دیگر مغفول مانده است.در این پژوهش سعی می‌شود تا با فرامطالعۀ پژوهش‌های انجام‌شده در ایران در حوزۀ دلبستگی به مکان، تصویر جامعی از وضعیت دانش در مورد این مفهوم ارائه گردد و ابعاد کمتر پرداخته‌شده به آن مشخص شود. 31 مقاله منتشرشده در نشریات علمی‌ پژوهشی داخلی با محوریت موضوعی دلبستگی به مکان، که معیارهای ورود به پژوهش را دارند، بررسی شده است.بنابر نتایج پژوهشگران اجماع نظری بر سر ماهیت سازۀ دلبستگی به مکان و ابعاد آن ندارند. بیشترین حجم مطالعات به ابعاد فردی و اجتماعی دلبستگی به مکان اختصاص یافته است و به بعد مکان و فرایند دلبستگی کمتر توجه شده است. سهم بیشتر مطالعات مربوط به مقیاس محله است و فضاهای عمومی، شهر، و خانه در رتبه‌های بعدی هستند. شناسایی و ارزیابی عوامل موثر بر دلبستگی بیشترین فراوانی موضوعی را داشته‌اند. بررسی ارتباط بین دلبستگی به مکان و سایر مفاهیم، تبیین مدل فرایند دلبستگی به مکان، و بررسی پیامدهای دلبستگی به مکان از دیگر موضوعات مورد توجه در مطالعات داخلی بوده است.

a metastudy of place attachment researches in iran

place attachment is one of the fundamental concepts in peopleplace relations, which has attracted many iranian researchers in recent years. these studies began in the 2000s, with each researcher having their own views about the concept. a coherent, systematic approach is, therefore, missing, with some aspects widely studied and others neglected altogether.the present study seeks to systematically provide a comprehensive picture of knowledge about this concept, through a survey of 32 iranian articles in the field, spotting less developed dimensions. these papers include all the articles published in domestic scientific journals with a focus on place attachment since 2009. the research uses meta study strategy throughout.the results indicate that the highest attention is paid to individual and social dimensions of place attachment, with those focusing on the place and process of attachment overlooked. most of the studies are on the neighbourhood scale, followed by residential complex and city scales. most recurring are topics concerning identification and assessment of factors, and others include relations between place attachment and other concepts, models for processes of place attachment, and the consequences.