گونه‌شناسی اقلیمی خانه‌های بومی در حاشیۀ شمالی خلیج فارس و دریای عمان به‌‌منظور الگوگیری در طراحی مسکن امروز

اقلیم مناطق جنوبی ایران یکی از نادرترین و بحرانی‌ترین اقلیم‌های جهان است. اقلیم‌گرایی دیدگاهی بنیادی در طراحی خانه‌های بو‏می ‏ایران بوده است؛ ازاین‌‌رو به‌کارگیری الگوهایِ فضاهای عملکردی خانه‌های بو‏می ‏در طراحی مسکن معاصر این اقلیم می‌تواند سبب ارتقای سطح آسایش در خانه‌های امروز شود. در این مقاله، نگارنده از راه گونه‌شناسی توصیفی و با الگوی گونه‌شناسی داده‌بنیاد، به طبقه‌بندی اقلیمی خانه‌های بومی در شهرها، بنادر، و جزایر مورد مطالعه پرداخته است. گونه‌شناسی انجام‌شده در این تحقیقْ توصیفی است و بر اساس شاخص‌های ترکیبی تعیین‌شده در جداول چندبعدی، نمونه‌ها دسته‌بندی می‌شوند تا به سوال‌‌های پژوهش پاسخ داده ‌شود. نتایج مطالعات نشان می‌‌دهد که خانه‌های بومی در شهرهای اهواز، دزفول، لار، و بنادر لنگه، بوشهر، و چابهار و روستای لافت در جزیرۀ قشم که از آبادترین مناطق در گذشته بوده‌‌اند در سه گونۀ کلی قرار دارند و این گونه‌شناسی با گونه‌شناسی اقلیمی مناطق مذکور کاملاً انطباق دارد. تطابق گونه‌های خانه‌های بومی با طبقه‌بندی اقلیمی نشان می‌‌دهد که الگوهای این خانه‌ها در تطابق با اقلیم محلی خود پیش‌‌بینی شده‌‌اند و بنابراین با به‌کارگیری در معماری امروز می‌‌توانند سبب بهبود سطح آسایش افراد شوند.

climatic typology of vernacular houses along the northern shores of the persian gulf and the oman sea: how to follow paradigms in contemporary housing design

the climate of iran’s south coasts is one of the rarest and most critical worldwide. climateaware design has been a fundamental aspect of iranian houses. therefore, the use of paradigms of functional spaces of vernacular houses in contemporary housing design can improve the comfort level in today’s houses in similar climates. this article deals with the climatic typologies of vernacular houses in selected cities, ports, and islands through descriptive typology and the grounded theory model. the study is descriptive, based on the compositional indicators classified in multidimensional tables. case studies are so organized to answer these questions of how many types of houses in the study area fall into terms of climatic criteria, and whether these types conform to the climatic typology of the regions. the results show that vernacular houses in ahvaz, dezful, lar, and the ports of lengeh, bushehr, chabahar, and loft village in gheshm island, which were among the most populated areas in the past, are classifiable in three general types. this typology entirely corresponds with the climates of these regions. the compatibility of vernacular house types with climatic classifications shows that the patterns of these houses are devised according to their local climate, and therefore using them in today’s architecture can result in improving comfort level.