بهینه سازی فرم پاسخگو برای سرپناه موقت پس از سانحه در اقلیم سرد نمونۀ موردی: کرمانشاه

سالانه میلیون‌ها نفر در جهان با وقوع حوادث طبیعی بی‌خانمان می‌شوند. در ایران نیز به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص آن، حوادثی نظیر زمین‌لرزه و سیل تجربه می‌شود و تکرار آن محتمل است. توجه به امر اسکان موقت در حمایت از افراد سانحه‌دیده ازجمله مواردی است که در شرایط امروزی نه‌تنها اجتناب‌ناپذیر بلکه ضروری است. با وجود عرضه راهکارهای نهایی، همچنان مشکلات متعددی در تامین آسایش حرارتی درون سرپناه دیده می‌شود و مراتب نارضایتی کاربران از حضور در این فضاها گزارش می‌شود. اغلب مشکلات محل‌های اقامت موقت، به‌خاطر فهم نادرست در انتخاب محل، با توجه به موقعیتی است که مردم پس از سانحه تجربه می‌کنند. در پژوهش پیش رو، از طریق پیشنهاد فرم بهینه سرپناه، شرایط نسبی آسایش برای حادثه‌دیدگان از لحاظ آسایش دمایی برآورد می‌شود. هدف در این پژوهش بهینه‌سازی سیستم‌های موجود سرپناه از نوع کاربردی است و ماهیت آن در بخش مطالعات تئوری در حوزه سوانح طبیعی و تجاربِ ایجاد سرپناه جنبه کیفی دارد. به‌منظور تعیین فرم مناسب سرپناه، با شبیه‌سازی توسط نرم‌افزار دیزاین بیلدر و آزمون شرایط دمای داخلی، سرپناه اقلیمی بهینه برای شرایط پس از سانحه ارزیابی و معرفی می‌شود. نتایج حاصل در مقایسه 11 فرم سرپناه با حجم برابر و با معیار کیفیت دمایی داخلْ نشان می‌دهد که فرم گنبدی مناسب‌ترین گزینه است و پس از آن فرم‌های چندضلعی پلان با سقف مخروطی قرار دارد که شرایط دمایی داخل سرپناه را نزدیک به شرایط آسایش می‌کند. درنهایت فرم مکعبی با سقف طاقی‌شکل مناسب‌تر از بقیه فرم‌ها است. به‌طور‌کلی انحنای کامل جداره‌های سرپناه با سقف مخروطی باعث کاهش جذب انرژی می‌شود و هرچه شکست پلان کمتر باشد و به سمت چندضلعی شدن متمایل شود، عملکرد دمایی داخل سرپناه بهتر خواهد بود. همین شرایط در مورد سقف‌های تخت با تعداد لایه‌های کمتر پوششْ صادق است، ولی با افزایش لایه‌ها، جداره‌های منحنی با سقف تخت اختلاف دمایی کمی بالاتر خواهد داشت. ازآنجا‌که فرم مکعب سرپناه با سقف‌های متفاوت شرایط دمایی نزدیکی نسبت به هم دارند، در صورت لزوم و برای انتخاب فرم مناسب، سهولتِ ساخت و تقاضای کاربران می‌تواند مد نظر قرار گیرد. درنهایت می‌توان پوشش‌های فایبرگلاس و چوب‌پنبه را یکی از مصالح موثر در بهبود کیفیت دمایی داخل سرپناه در اقلیم سرد پیشنهاد کرد.

Optimising Responsive Forms for PostDisaster Temporary Shelters in Cold Climates; the Case of Kermanshah, Iran

Millions of people become homeless every year due to natural disasters. Owing to its geographical location, Iran has experienced many earthquakes and floods, with more likely to recur. Paying attention to temporary accommodation is, therefor einevitable. Despite the supposedly definitive approaches, there are many problems in supplying thermal comfort inside the shelter, and high levels of user dissatisfaction is reported, leading to users eventually alter or abandon these spaces. Most problems arise from misconceptions about people’s postdisaster experience. The present research is after proposing optimised forms to provide thermal comfort for disaster victims. It is an applied research, and qualitative when it comes to studies on natural disasters and experiences of making shelter in different places. Design Builder Software is used here for simulations and examining interior environment comfort.  comments can be made related to optimal climatic shelter for postdisaster circumstances by stimulating and internal temperature tests.11 shelter forms are thus examined and compared, with results showing that the dome provides the most suitable indoor temperature conditions, followed by polygonal pyramids, and then cubic shapes with vaulted roofs. In general, curved pyramid roofs, and smoother folds improve the shelter’s thermal performance.  The same is true for flat roofs with fewer construction layers. As the layers increase, the curved walls will have a slightly higher temperature than the flat roof. Since the cube and other roof shapes have relatively similar performance, the ease of construction and the user’s demand should be considered in choosing the optimal form. Fiberglass and cork coatings can be proposed as effective materials in improving the temperature quality inside the shelter in cold climates.