تداوم مکان در گذر زمان در تعامل با انسان

تلاش انسان در رفع نیازهای زیستی و کسب امنیت به شکوفایی و نیز خودباوری او در محیط زندگی‌اش تاثیر گذاشته و دگرگونی‌های متنوعی را گاه در کالبد (از خانة سنتی تا مجتمع مسکونی)، گاه در فعالیت (از کارگاه تا کارخانه)، و گاه در کالبد و فعالیت (از بازار سنتی تا بازار مجازی) ایجاد و طبیعت دیروز را به شهر امروز تبدیل کرده است تا مکان زندگی در تعامل با او تا امروز پاینده باشد. در این مقاله هدف مطالعه و تحلیل چگونگی دگرگونی مکان در گذر زمان و تداوم آن در تعامل با انسان است. به این منظور در بازبینی متون مرتبط با چارچوب‌های تعامل انسان و مکان و به‌کارگیری روش تحلیل متون مدون، بر پایة روش‌های پژوهش تحلیل تفسیری‌ـ تاریخی و مقایسه‌ای، زمینه‌های مشترک انسان، زمان، و مکان، در سه مقیاس زمانی 1) عمر یک انسان، 2) زمان‌های دگرگونی اندیشه‌ها و چارچوب‌های نظری، و 3) تاریخ مدون تمدن بشر، به‌صورت موازی بر محور زمان، سازمان‌دهی شده است. یافته‌های تحلیل‌های به‌کاررفته در این مقاله نشان می‌دهند که مکان همواره از تجربة فضایی انسان در طول زمان شکل می‌گیرد و برحسب شرایط زندگی، تنوع تجربه‌ها به تولید مکان‌های متنوع و درنتیجه شکل‌گیری سکونتگاه‌های شهری گوناگون منجر شده است. افزون بر این، دگرگونی‌های کلان ادراک مکانی با کسب آگاهی‌های جدید انسان در نقاط عطف شناختی (شامل ادراک حسی، ادراک تجربی، و ادراک عقلی) انطباق دارند و بر پایة این دگرگونی‌ها استوار شده‌اند.