تبیین چالش های تحقق پذیری طرح های شهری در ایران

با وجود اینکه پنج دهه از شروع طرح‌های توسعه شهری در ایران می‌گذرد، این طرح‌ها هنوز با مسائل متعددی در زمینه تحقق‌پذیری و موفقیت روبه‌رو هستند. در این تحقیق با بهره‌گیری از رویکرد ارزیابی عملکردمحور به این پرسش پاسخ داده می‌شود که مهم‌ترین چالش‌های تحقق‌پذیری طرح‌های توسعه شهری در ایران، چیست. روش‌شناسی پژوهش کیفی است و داده‌های کیفی در این مطالعه با استفاده از روش مصاحبه و سنجه‌های غیرواکنشی (ثبت‌های آرشیوی) گردآوری شدند. به منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و بیان نظریه نهایی از روش «نظریه داده‌بنیاد» استفاده شده است. بر اساس روش نمونه‌گیری کیفی، نمونه‌گیری مورد نوعی، و نیز معیار اشباع نظری، از نظرات 30 نفر از صاحب‌نظران عرصه شهرسازی در این مطالعه بهره گرفته شده و ادراک آن‌ها نسبت به موفقیت طرح‌های شهری بررسی و تجزیه‌وتحلیل شده است؛ با استفاده از روش «نظریه داده‌بنیاد» و کدگذاری داده‌ها، هشت مقوله هسته نهایی از یافته‌های اولیه استخراج شدند. «مقوله هسته» در این بررسی «توجه به بستر‌های بومی و اجتماعی و اقتصادی کشور در فرایند مشارکتی تهیه طرح» است که سایر مقولات عمده را در بر می‌گیرد و با پاسخ‌های به‌دست‌آمده ضرورت نگاه به زمینه‌های اجتماعی‌ اقتصادی و نهادسازی در جامعه ایران و بهره‌گیری از مشارکت ذی‌نفعان گوشزد شده است.

The Challenges of Implementing Urban Plans in Iran

Five decades after the initiation of urban development plans in Iran, these plans still face various challenges to implement and succeed. Using a performancebased evaluation approach, this research seeks to identify the most important challenges for urban development plans in Iran. The methodology of this study is qualitative, with data collected using nonreactive (archival records), interview techniques and measures. To analyse the data and finalise theory, Grounded Theory method was used. Based on Qualitative Sampling, Typical Case Sampling and Theoretical Saturation criteria, the opinions of 30 urban planning experts have been used, and their perceptions about the success of urban plans were studied and analysed. Using Grounded Theory and coding the data, the final eight core categories extracted from the original findings. The core of this paper is to draw attention to the country’s local, social and economic contexts in participatory procedures of planning, which covers other major categories and reminds us of the importance of considering socioeconomic context, institutionalising Iranian society, and making use of stakeholders’ participation.