وجوه تقلید دوسویۀ معلم و شاگرد در جلسۀ کُرکسیون طراحی معماری

تقلیدِ درست پیش‌‌نیاز خلاقیت است. تقلید شاگرد از معلم خود در جلسه کرکسیون طراحی معماری می‌تواند راه‌‌انداز خلاقیت او باشد. در مقابل، تقلید معلم از شاگرد نیز به ذهن‌‌خوانی معلم از شاگرد کمک می‌کند و به او در آموزش بهتر شاگردش یاری می‌رساند. در این مقاله با معرفی «تقلید دوسویه» در کارگاه طراحی معماری، یعنی «تقلید ضِمنی» شاگرد از معلم و «تقلید بازگشتی» معلم از شاگرد و با تطبیق نظر دو طراحی‌پژوه سرشناس، دونالد شون و کیز دُرست، به دو مفهوم «تقلید توصیفی» و «تقلید توضیحی» دست می‌یابیم و موضِع این مفاهیم را در تعامل طراحانه معلم و شاگرد روشن می‌کنیم؛ تعاملی که موجب پیشبرد آموزش طراحی معماری می‌شود. در این پژوهش، به روش «مفهوم‌‌سازی» با استدلال منطقی بر تاملات نظری پیشین در ادبیات موضوع، به استنتاج وجوه مختلف تقلید دوسویه معلم و شاگرد در جلسات کرکسیون طراحی معماری می‌پردازیم و وجوه تقلید را در دستیابی به «طراحی متداول» برخاسته از «آموزش متداول» و «طراحی خلاق» منتج از «آموزش خلاق» شناسایی می‌کنیم. هدف اصلی در این پژوهشْ شناسایی و تنویر وجوهی از تقلید دوسویه میان معلم و شاگرد است که می‌تواند کرکسیون طراحی آن‌ها را خلاقانه‌تر پیش ببرد. نتیجه پژوهش به شکل نموداری ظاهر می‌شود که جایگاه و روابط مفاهیم مختلف تقلید دوسویه را در جلسه کرکسیون طراحی معماری به‌طور یک‌‌جا نشان می‌دهد.

Aspects of Reciprocal Imitation between the Tutor and the Student in Architectural Design Studio Tutorials

The right imitation is a prerequisite for creativity. A student’s imitation of his or her tutor in architectural design tutorials can ignite their creativity. On the other hand, a tutor’s imitation of his or her student helps them to read the student’s mind, and offer a better teaching. In this paper, ‘reciprocal imitation’ in architectural design studio is introduced, which comprises ‘implicit imitation’ by the student of the tutor and ‘responding imitation’ by the tutor. In this regard, the views of two wellknown researchers in design studies, namely, Donald Schön and Kees Dorst, are compared in order to attain two concepts of ‘descriptive imitation’ and ‘explanatory imitation’, clarifying them in the ‘designerly’ interaction between the student and the tutor; the interaction that propers architectural design education. Through ‘conceptualisation’ of the existing literature via rational reasoning, the various aspects of reciprocal imitation are deduced to identify how the ‘mainstream design’ arises from ‘mainstream education’, and ‘creative design’ from ‘creative education’. The overarching aim of the research is to identify and clarify those aspects of reciprocal imitation between the tutor and the student that can make tutorials more creative. The result is a diagram that shows the position and the relationship between different concepts of reciprocal imitation in tutorials.