ارزیابی آسیب‌پذیری محلۀ فرحزاد تهران بر اثر زمین‌لرزۀ احتمالی

تهران همواره در معرض آسیب پذیری ناشی از رخداد زمین لرزۀ احتمالی بوده است. در این میان، سکونتگاه های غیررسمی به دلیل ساخت وساز بدون ضابطه و بافت فرسوده در کنار معضلات اقتصادی و اجتماعی بیشتر در معرض این آسیب هستند. محلۀ فرحزاد یکی از سکونتگاه های غیررسمی تهران و مورد مطالعاتی این پژوهش در برابر این مخاطرۀ به شدت آسیب پذیر است. هدف از پژوهش پیش رو بررسی میزان آسیب پذیری محله با استفاده از سناریونویسی برای آسیب های احتمالی و خسارت های ناشی از زمین لرزه بر کالبد محله و پیش بینی میزان خسارت ها و تلفات ناشی از آن است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی با رویکرد کمّی است. تحلیل فضایی پژوهش با استفاده از نرم افزار arcmap انجام شده است. روش های گردآوری اطلاعات نیز شامل مطالعۀ اسناد بالادست در کنار مشاهده و مصاحبۀ اکتشافی با اهالی بوده است. پس از شناخت محله و مطالعۀ آسیب پذیری آن، با استفاده از مدل های عرضه شده برای زمین لرزۀ احتمالی در تهران، بدترین حالت ممکن برای محلۀ فرحزاد، که وقوع زمین لرزه ناشی از لغزش گسل شمال تهران است و بیشترین خسارات و تلفات را بر جای می گذارد، در نظر گرفته شده و سناریوی مخاطره برای آن نوشته شده است تا حدود و حجم آسیب پذیری و میزان تخریب حدودی ساختمان ها، زیرساخت ها، و سایر جنبه ها مشخص شود. بر اساس نتایج به دست آمده محلۀ فرحزاد با تخریب 65درصدی در اثر زمین لرزۀ واقع شده و در پی لغزش گسل شمال تهران روبه رو خواهد شد که در آن بین 1153 تا 1345 ساختمان آسیب جدی خواهند دید و تلفات انسانی در صورت وقوع زمین لرزه در هنگام شب و نبود امدادرسانی به بیش از 500 نفر خواهد رسید.

An Assessment of the Vulnerability of Tehran’s Farahzad District in A Possible Earthquake

Tehran has always been vulnerable to possible earthquakes, with informal settlements being most at risk and their wornout urban context exacerbated by socioeconomic problems. Studied here, is the Farahzad neighbourhood, one of the informal settlements in Tehran, which is extremely vulnerable to earthquakes.‎ The purpose of this study is to investigate the extent of the vulnerability in this neighbourhood by using scenario planning for possible damages and casualties. The research method is descriptive‎analytical with a quantitative approach. The spatial analysis is conducted using Arcmap software, and data collection methods include the study of documents along with exploratory interviews with residents.‎ After recognising the neighbourhood and studying its vulnerabilities using the models suggested for a possible earthquake in Tehran, the worstcase scenario is considered, namely, an earthquake caused by the fault in northern Tehran. Working out the extent of vulnerability and the degree of destruction of buildings, infrastructures, and other aspects of damages, it is concluded that the Farahzad neighbourhood would face a 65% damage to its built environment, meaning between 1153 and 1345 buildings will be damaged seriously, and human casualties would reach more than 500 people if the quake occurs at night.‎