مدل‌یابی نظری ارتباط مولفه‌های مسکن با خانواده در بستر پژوهش‌های پیشین

شناخت چگونگی ارتباط بین مسکن و خانواده اساس طراحی مسکنی منطبق با شیوه زندگی بوده و بدون آن، امکان دستیابی به مسکن مناسب ممکن نیست. علیرغم انجام پژوهش‌های متعدد در بررسی ارتباط بین مسکن و خانواده، مطالعاتی که وجوه و چگونگی این ارتباط را در مروری سیستماتیک مشخص و دسته‌بندی نمایند، یافت نگردید. هدف این پژوهش مطالعه نظام‌مندِ ارتباطِ بین مولفه‌های مسکن و خانواده برمبنایِ تحلیلِ محتوای پژوهش‌های پیشین، و ارائه مدلی نظری از چگونگی این ارتباط است. جهت حصول این هدف ابتدا با مروری سیستماتیک و با روش نمونه‌گیری هدفمند، فهرستی اولیه از پژوهش‌های انجام‌‌ شده در این زمینه تهیه گردید. برای تهیه این فهرست، جستجوی منابع کتابخانه‌ای، الکترونیکی و بانک‌های اطلاعات مقالات علمی، با به‌کار‌گیری واژگان کلیدی در پایگاه‌های معتبر، از سال 1969 تا سال 2018 انجام شد. طی بررسی نهایی، تعداد پژوهش‌ها به 77 مورد که ارتباط بیشتری با موضوع تحقیق داشتند کاهش یافت. سپس با روش تحلیل‌محتوا، مولفه‌های مربوط به مسکن و خانواده استخراج و کدگذاری گردید. پس از آن دسته‌بندی، تفسیر و تحلیل مولفه‌ها انجام شده و مدلی نظری از چگونگی ارتباط بین مشخصه‌های مسکن و خانواده ارائه گردید. نتایج نشان داد که طبق تاکید پژوهش‌ها، در میان مشخصه‌های مسکن، انتظام فضا دارای بیشترین میزان رابطه با خانواده بوده، و پس از آن به ترتیب خصوصیات کالبدی، انتظام معنا و قرارگاه‌های رفتاری در مراحل بعدی قرار گرفتند. از سویی دیگر، از پنج مشخصه اصلی خانواده بیشترین تاکید پژوهش‌ها بر وجود ارتباط بین مشخصه فرهنگی-اجتماعی خانواده با مسکن بوده، و پس از آن به ترتیب مشخصه‌های ارتباطی-تعاملاتی، ساختاری، اقتصادی-معیشتی و جمعیت شناختی در مراحل بعدی قرار داشتند. در ادامه با توجه به نتایج بدست آمده مدل نظری ارتباط میان مولفه های مسکن و خانواده ارائه گردید. لازم است جهت ارائه مدل تجربی بررسی میدانی صورت گیرد.

A Theoretical Modelling of the Associations between Housing and Family in the Light of Previous Research

An understanding of the relationship between housing and the family is at the heart of any lifestyle‎compliant housing design, without which no appropriate housing is feasible. Despite numerous studies about the relationship between housing and the family, no studies are found which systematically identifies and categorises this relationship. The present research intends to address the above shortcoming through a content analysis of previous research, and provide a theoretical model of how this relationship is. To do so, a qualitative approach was adopted, and using targeted sampling, an initial list of studies in this field was prepared, using library and electronic searches on resources dating from 1969 to 2018. In the final stage 77 relevant cases were shortlisted, and using content analysis, the housing and family components of the shortlist were extracted and coded. This was followed with the classification, interpretation and analysis of components, and a theoretical model of the relationship was presented. The results showed that, as emphasised by previous researches, spatial organisation is the most strongly associated aspect with the family, followed by physical characteristics, semantic orders and the behavioural settings. On the other hand, of the main five family features, the relationship between the sociocultural characteristics of the family and housing was most emphasised, followed by the interactivecommunicative, structural, economiclivelihood and demographic characteristics. To conclude, a theoretical model for the relationship between housing and family components was proposed. It is necessary to mention that this model needs to be put into test through field studies.‎