چالش‌های فرودگاه‌های درون‌شهری در بستر توسعۀ کالبدی فضایی شهرها از سامان‌دهی فعالیت تا انتقال کارکرد موردکاوی: فرودگاه مهرآباد تهران و حوزۀ تاثیر آن

فرودگاه‌ها در آغاز در زمرۀ کاربری‌های جداشده و در حاشیۀ شهرها بودند، ولی به‌مرور و با توسعۀ ادواری شهرها پدیده‌ای درون‌بافتی شده‌اند. از این رو کنشگران محلی در برابر این پدیده با یک تناقض آشکار، یعنی تاکید بر نقش فرودگاه درون‌شهری به دلیل موقعیت مکانی مناسب برای جذب مسافر از یک طرف و ضرورت حفاظت از کیفیت زندگی ساکنان پهنه‌های هم‌جوار از طرف دیگر، مواجه می‌شوند. با توجه به چالش مذکور، سوال این است که رویکردهای اصلی در برخورد با مسائل ناشی از فعالیت فرودگاه‌های درون‌شهری کدامند؟ فرودگاه‌های درون‌شهری منتقل می‌شوند یا فعالیت آن‌ها ادامه می‌یابد؟ در این پژوهش برای پاسخ به این پرسش‌ها از روش تحقیق مبتنی بر رویکرد کیفی استفاده شده و به این منظور و برای مطالعۀ موردی، فرودگاه درون‌شهری مهرآباد واقع در جنوب غربی کلان‌شهر تهران انتخاب و حوزۀ تاثیر آن (منطقۀ 9) واکاوی گردیده است. با بازخوانی تجارب جهانی روشن می‌شود که رویکردهای اصلی مواجهه با مسائل فرودگاه‌های درون‌شهری در قالب «تداوم (همزیستی شهر و فرودگاه)»، «تقلیل (تعامل شهر و فرودگاه)»، و «انتقالِ فعالیت (تقابل شهر و فرودگاه)» قابل پیگیری هستند. نتایج تجزیه‌وتحلیل پژوهشگران تحقیق حاضر پیرامون مسائل اقتصادی، کالبدی‌ محیطی، زیست‌محیطی، و مدیریتی گویای این واقعیت هستند که ساکنان نواحی اطراف مهرآباد از این چالش‌ها رنج می‌برند، به‌علاوه عواید چشمگیری هم از عملکرد فرودگاه ندارند، درحالی‌که منفعت غالب ناشی از فرودگاه به کل شهر تهران، منطقۀ شهری، و حتی کشور می‌رسد. در آخر برای سامان‌دهی، تعدیل و حل مسائل حوزۀ تاثیر مهرآباد راهکارها و پیشنهادهایی مطرح شده است.