واکاوی اندیشه‌های سقراط در مورد شهر و شهریت

سقراط در قرن پنجم پیش از میلاد به دنیا آمد (469399ق.م). در جوانی به دنبال روی آوردن به فلسفه، با فلسفه طبیعت گرایی آشنا شد و چندی نیز مجذوب سوفسطاییان گشت. ولی هیچ کدام از این دو او را اقناع نکردند. سقراطِ متفکر دیدگاه های خود را در زندگی، سیاست، و روابطِ اجتماعی در چارچوب شهریّت و حقوق شهروندی بیان و اصولی را عرضه کرد، اندیشه هایی که بعد از او شاگردانش و بخصوص افلاطون و از طریق او ارسطو با عنوان «مبانی اندیشه مدینه فاضله» مطرح کردند. او همه چیز را بر مبنای معقولیت و خردگرایی مبتنی بر «اخلاقِ انسانی» قرار می دهد و با مطرح کردن «جایگاه انسان و اخلاق انسانی در جامعه»، نقطه عطفی را در سیرِ اندیشه فلسفیِ شهر پدید آورد. او آغازگرِ سنجشِ منطقیِ مفهوم و اندیشه ها به گونه ای روِشمند است. از این ره، در تاریخِ اندیشه غربْ سقراط یک مرجع است؛ چون می توان از اندیشه ورزی «قبل از سقراط» و «بعد از سقراط» سخن راند. هدف در این مقاله واکاوی دیدگاه های تاثیرگذار این اندیشمند بزرگ بر اصولی است که بعد ها تحت عنوان «آرمان شهر» در نزد دیگر فیلسوفان مصداق می یابد. شناخت شخصیت سقراط، عوامل تاثیرگذاری شهر و شارمندان آتنی در دیدگاه های منتقدانه او، تعلیمِ فلسفیِ سقراط، و همچنین سیرِ دگرگونیِ اندیشه های او بخشی عمده از این واکاوی است.این مقاله کاوشی توصیفی  تحلیلی است که برگرفته از اسناد و شواهدِ مرتبط با سقراط و منابع کتابخانه ای است. این کاوش نشان می دهد که اصول شهر و شهریّت مورد نظر سقراط متاثر از شرایط زمانه شهر آتن را می توان در این مواردی این چنینی خلاصه کرد:1. حکمت، شجاعت، عفت، عدالت، و خداپرستی؛2. فضیلت و عدالت، اخلاق و سیاست؛3. خوبی و زیبایی و سودمندی حکمت و دانش، خودشناسی، و آگاه سازی و بیدارسازی؛4. تعقل و تدبر، کاوش و اکتشاف؛5. تربیت، شایستگی، قناعت، و سعادت،6. شایسته سالاری و قانون مداری،7. حاکمیت خردمندی و حقانیت و عدالت.اصولی که پس از او تقریباٌ همه تفکرات آرمان شهری را تحت تاثیر قرار می دهد.