سازوکارهای تحقق منفعت عمومی در طرحهای موفق توسعه شهری با تاکید بر نظریههای شهرسازی نیمه دوم سده بیستم

شاید بتوان نطفه آنچه امروز با اصطلاح برنامه ریزی شهری شناخته میشود را در زمانی جستجو کرد که رشد شهرها و مسائل و مشکلات شهری به حدی رسیده بود که منافع عمومی به خطر افتاده و توزیع منابع به صورت ناعادلانه ای درآمده بود. این اوضاع خود دلیلی برای مداخله شهرسازان در شهرها شد تا با مداخله خود در مسائل شهر، وضع نابسامان آن را سامان دهند و دیالکتیک نیازها و منابع را به تعادلی نسبی برسانند. مسئله منفعت عمومی ترجیعبندی است که مباحث برنامهریزی را به یکدیگر متصل میکند، از همین رو، زمینه ای است که نیازمند بررسی و تعمق بیشتری است.در این پژوهش تلاش شده است که سازوکار تحقق منفعت عمومی تبیین گردد. در این پژوهش از رویکرد کیفی و به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات از شیوه های اسنادی و کتابخانهای استفاده شده است. نمونه های طرح تجدید حیات شهر مدلین واقع در کشور کلمبیا، طرح بازآفرینی محله ریجنت پارک واقع در شهر تورنتو کانادا، طرح چشمانداز زودس واقع در شهر آمستردام، و برنامه توسعه راهبردی شهر سیدنی که به پشتوانه منابع بینالمللی، موفقیت این طرحها اثبات شده است بررسی و تحلیل شدهاند. نتیجه این پژوهش، که با ترکیب نظریه های شهرسازی و تحلیل محتوای طرح های موفق توسعه شهری حاصل شده، دیاگرام سازوکار تحقق منفعت عمومی در نمایی فرایندگونه است. معیارهای اصلی این دیاگرام توزیع عادلانه منابع، توجه به مسائل زیستمحیطی، توجه به همه اقشار جامعه، مسکن، اشتغال، هدف گذاری و منفعت یابی، شبکه قدرت، برقراری ارتباطات و تعاملات اجتماعی، انگیزش کنش اجتماعی، آگاهی، و تعهدات اخلاقی و هنجارها و ارزشها هستند که در شبکه ای از روابط مصور شدهاند تا برنامه ریزان و فرایند برنامه ریزی شهری را در مسیر تحقق منفعت عمومی یاری دهند.