خانه های تاریخی سنندج، خوانش کالبد از دریچه فرهنگ زیست

دستیابی به فهم دقیق یک معماری در فهم پیدا و نهان آن است و درک این دو با بررسی کالبد و زیست جاری در آن محقق می‌گردد. خانه نیز، به مثابه اصلی‌ترین فضای زیست انسان، مفهومی است که افزون بر کالبد، معانی مختلفی را در خود جای می‌دهد و به نوعی ترکیبی تجربی و انتزاعی از زمان و مکان را به همراه دارد. بدین‌ترتیب شناخت دقیق خانه چیزی فراتر از شناخت کالبد را می‌طلبد. محققان مختلفی به جستجوی مفهوم خانه در بسترهای فرهنگی متفاوت پرداخته‌اند. در این مقاله تلاش شده است، تا با مداقه در خانه‌های تاریخی سنندج، خوانشی از کالبد عرضه گردد که، فراتر از ویژگی‌های کالبدی، از مدخل فرهنگ زیست ساکنان به موضوع تقرب یافته شود.<این پژوهش با رویکردی کیفی، در سه سطح تحلیلی مبتنی بر تاثیر ویژگی‌های کلی شهر بر خانه‌ها و قیاس بین کالبد خانه‌ها به روش تحلیلی‌ توصیفی از یک سو، و تحلیل مبتنی بر تطابق فرهنگ زیست و معماری خانه‌ها، به روش تحلیل محتوای مصاحبه‌های عمیق نیمه‌ساختاریافته از سوی دیگر، به انجام رسیده است.<نتایج نشانگر آن است که اصلی‌ترین ویژگی‌های خانه‌های سنندج، که آن‌ها را از دیگر خانه‌ها متمایز می‌کند، نحوه ارتباط با طبیعت، توجه به منظرگاه بیرونی و در عین حفظ محرمیت، وجود مرتبه‌بندی در کل و جزء فضاها، و تاثیرپذیری از خانه‌های دیوانی موجود در شهر بوده است.