گفتمانی نو در معماری؛ مبتنی بر عصب- روانشناختی

از دهه 1980 میزان سلامت و طول عمر معیار ارزیابی و شاخص توسعه‌یافتگی کشورها شد و سلامت با ابعاد گسترده آن، از جمله توجه به تعامل با محیط، مطرح شد. علی‌رغم این نگرش رو به رشد، هنوز شاهد بی‌توجهی معماران و برنامه‌ریزان کالبدی در طراحی و ساخت محیط و بی‌پاسخ ماندن نیازهای روانی کاربران هستیم. فقدان محیط پاسخ‌گو به نیازهای عصب‌ روان‌شناختی، به‌ویژه در بخش‌های سکونتی، مراقبتی، و درمانی، منجر به کاهش توجه به ابعاد سلامت محیطی شده است. ارتقای سطح کیفی فضای زندگی و افزایش کارآمدی و پاسخ‌گویی محیط کالبدی به نیازهای روانی کاربران از طریق توجه به اصول مبتنی بر علوم اعصاب از اهداف نگارش این مقاله پژوهشی است. در این مطالعه از روش پژوهش مروری با متد تحلیل محتوای کیفی (استقرایی) استفاده شده است. یافته‌های این پژوهش بر سه ویژگی «تجربه معماری: خودآگاهی ذاتی» و «معماری مبتنی بر حواس: پاسخ‌گوی اعصاب شناختی و عاطفی» و «معماری همه‌حسی (چندحسی) به مثابه درمان» دلالت دارد. بنا بر این پارادایم جدید معماری مبتنی بر عصب‌ روان‌شناختی در آینده نزدیک منجر به تحولاتی در معماری خواهد شد. پیوند معماری عصب‌محور با سه حوزه علوم اعصاب شناختی، رفتاری، و عاطفی به منظور پاسخ‌گویی به نیازهای روان‌شناختی و توسعه سلامت محیطی نقش بزرگی در مفهوم محیط پاسخ‌گو و معماری انسان‌محور و سلامت‌محور دارد.